W orzecznictwie wyrażony został pogląd, że sama możliwość prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego w związku z długiem zaciągniętym przez jednego z małżonków może być uznana za ważny powód rozdzielności majątkowej, jeżeli przemawia za tym dobro rodziny lub drugiego małżonka (por. uchwała Pełnego Składu Izby cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1976 r. III CZP 46/75, OSNCP 1976, poz. 184), lecz nie oznacza to, że inne okoliczności są nieistotne. Znaczenie bowiem może mieć rodzaj długu, jego wysokość i przyczyna powstania, związek z charakterem i rozmiarami prowadzonej działalności gospodarczej, dochody uzyskiwane z tej działalności, cel na jaki uzyskane środki zostały zużyte, relacja między wysokością długu a wielkością majątku wspólnego jak i ich przeznaczenie.
Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 22 listopada 1994 r. II CRN 131/94 (OSNC 1995, poz. 69), żądanie rozdzielności majątkowej jedynie ze względu, na dług jednego z małżonków podlega ocenie także w świetle przesłanek z art. 41 § 3 KRO. W sytuacji gdy dług wynika z zawartej przez jednego z małżonków umowy poręczania zachodzi potrzeba zbadania czy udzielenie poręczenia nie stanowiło w konkretnym wypadku czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym, jeżeli zaś stanowiło – czy współmałżonek wyraził zgodę na zawarcie umowy względnie potwierdził udzielone poręczenie (por. w szczególności uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1994 r. III CZP 182/93, OSNCP 1994, poz. 146 oraz orzeczenie SN z dnia 25 kwietnia 1995 r. 1 CRN 48/95, OSNC 1995, poz. 147).
Jeśli dług był zaciągnięty w związku z prowadzoną przez małżonka działalnością gospodarczą znaczenie ma, jak to wielokrotnie podkreślano w judykaturze Sądu rodzaj i rozmiar tej działalności, dochód jaki przynosiła oraz cel na jaki był on zużywany, tylko bowiem dług będący następstwem nieracjonalnych i nie mieszczących się w granicach zwykłego ryzyka poczynań może być uznany za ważny powód w rozumieniu art. 52 KRO (por. orz. SN z 24 maja 1994 r., I CRN 50/94 i I CRN 61/94, OSP 1995, z. 4, poz. 95 i 96). Poza tym rozdzielność majątkowa z datą wcześniejszą niż data wyroku wymaga, aby ważne powody istniały w tej dacie i jest możliwe tylko w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych (por. orz. SN z 3 lutego 1995 r., II CRN 162/94, OSN 1995, z. 5, poz. 100) oraz gdy nie zachodzą wątpliwości, że powództwo nie zmierza do pokrzywdzenia wierzycieli.
W zasadzie w każdym wypadku rozdzielność majątkowa, a zwłaszcza z datą wsteczną, uszczupla możliwości zaspokojenia swych należności przez wierzyciela jednego z małżonków. Okoliczności tej w sprawie o rozdzielności majątkowej nie można jednakże absolutyzować i nie można przyjąć, iż w każdym wypadku wyłącza ona rozdzielność majątkową w ogóle bądź tylko z datą wsteczną. Należy ją oceniać w powiązaniu z wszystkimi innymi okolicznościami sprawy, mającymi istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Niewątpliwie ważnym powodem uzasadniającym rozdzielność majątkową nie jest samo dążenie jednego czy obojga małżonków do pozbawienia lub ograniczenia możliwości zaspokojenia się przez wierzyciela jednego z małżonków z majątku wspólnego. Jednakże jeżeli za „ochroną” majątku wspólnego przemawiają inne usprawiedliwione względy, które można uznać za „ważne powody” w rozumieniu art. 52 § 1 KRO, przepis ten powinien znaleźć zastosowanie i także do rozdzielności majątkowej z datą wsteczną, także wówczas gdy zniesienie wspólności majątkowej ogranicza możliwości zaspokojenia się przez wierzyciela jednego z małżonków.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.