Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Ograniczenie władzy rodzicielskiej i umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej

W myśl art. 111§ 1 kro jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w rażący sposób zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej stanowi najbardziej ostry środek ingerencji sądu w sferę tej władzy, polega bowiem na tym, że rodzice tracą całkowicie tę władzę. Pozbawienie rodziców władzy rodzicielskiej nie ma charakteru penalnego, nie zmierza do ukarania rodziców, lecz do ochrony interesów dziecka. Ze względu na daleko idące skutki pozbawienia władzy rodzicielskiej przyjmuje się że sąd może uciec się do tego środka dopiero wtedy , gdy stosowane dotychczas środki łagodniejsze nie odniosły skutku, bądź z góry ze względu na okoliczności danego przypadku jest oczywiste, że stosowanie łagodniejszych środków byłoby bezcelowe. W odróżnieniu od przeszkody przemijającej przeszkoda trwała to taka, która według rozsądnego przewidywania będzie trwała przez długi czas, nie dający się ustalić, albo możliwy do przewidzenia, ale obejmujący długotrwały, z reguły wieloletni okres.

Zgodnie z art. 112 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dziecko umieszcza się w pieczy zastępczej do czasu zaistnienia warunków umożliwiających jego powrót do rodziny albo umieszczenia go w rodzinie przysposabiającej. Tak więc piecza zastępcza jest rozwiązaniem tymczasowym, nie zaś docelowym. Docelowo każde dziecko winno wychowywać się w rodzinie własnej lub przysposabiającej.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej rodzica

Jako konkretne przyczyny pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej z powodu jej nadużywania lub zaniedbań w wykonywaniu można wymienić: nałóg pijaństwa rodziców, ich rozwiązły tryb życia, uprawianie przestępczego procederu, uchylanie się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, nadmierne karcenie dziecka, wykorzystywanie dziecka do czynów nierządnych, zmuszanie dziecka do nadmiernej pracy w domu, wychowywanie dziecka we wrogości do drugiego z rodziców, nakłanianie dziecka do przestępczego procederu, doprowadzenie przez brak dbałości do nagannego zachowania się dziecka w szkole i do jego złych postępów w nauce. Skutek w postaci pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej może mieć tylko takie zaniedbanie przez nich obowiązków, które może być zakwalifikowane jako rażące, muszą to więc być zaniedbania poważne. Zaniedbania nie osiągające takiego stopnia nasilenia mogą być podstawą do ograniczenia władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej mogą uzasadniać także zaniedbania o mniejszym ciężarze, jeżeli nabierają one cech uporczywości i niepoprawności. ( por. Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem pod red. J. Pietrzykowskiego, wydawnictwo Prawnicze Warszawa 1993r str. 530 teza 1, str. 531 teza 5, 6, str. 532 teza 10 ).

Umieszczenie w rodzinie zastępczej

Zgodnie z treścią art. 109 § 1 k.r.o., jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia. Po myśli zaś § 2 pkt 5 tegoż artykułu, sąd opiekuńczy może w szczególności zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej albo zarządzić umieszczenie małoletniego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej.

W doktrynie przyjmuje się, iż przesłankami zastosowania art. 109 k.r.o. są: zagrożenie dobra dziecka i nienależyte wykonywanie władzy rodzicielskiej. Przesłanki te występują łącznie w takim znaczeniu, że przesłanka nienależytego wykonywania władzy rodzicielskiej jest w pewnym stopniu kwalifikowana przez przesłankę zagrożenia dobra dziecka. Z kolei przez nienależyte wykonywanie władzy rodzicielskiej należy rozumieć zarówno zawinione, jak i niezawinione niewłaściwe postępowanie rodziców (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1976 r., III CZP 46/75).

Ustawodawca nakazuje stosowanie ingerencji na podstawie art. 109 k.r.o. już wtedy, gdy dobro dziecka jest zagrożone. Sąd opiekuńczy działa bowiem profilaktycznie przez zapobieganie ujemnym skutkom niewłaściwego lub nieudolnego sprawowania władzy rodzicielskiej. Postępowanie w tym przedmiocie sąd może wszcząć z urzędu, co wynika z art. 570 k.p.c. Nakaz uwzględniania dobra dziecka stanowi bowiem podstawową regułę interpretacyjną obowiązującą przy rozstrzyganiu spraw małoletnich dzieci. Sąd Najwyższy wskazał, że art. 3 Konwencji o prawach dziecka, nakazujący we wszystkich działaniach dotyczących dzieci podejmowanych przez sądy kierować się interesem dziecka jako wartością nadrzędną, formułuje bezwzględny obowiązek prawny i odnosi się do każdej indywidualnej decyzji stosowania prawa przez Sąd. (uchwała SN z 8 marca 2006 r. III CZP 98/05 i powołane tam orzecznictwo).

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu