Zgodnie z artykułem 1136 KRO przepisy niniejszego oddziału stosuje się odpowiednio do kontaktów rodzeństwa, dziadków, powinowatych w linii prostej, a także innych osób, jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem. W konsekwencji w relacjach dziadków z wnukami zastosowanie znajdują odpowiednio przepisy art. 113- 1135 KRO Podobnie jak w przypadku uregulowania kontaktów między rodzicem, a dzieckiem, także w zakresie ustalenia kontaktów dziadków z wnukami, rola sądu jest subsydiarna, to znaczy, że Sąd rozstrzyga o kontaktach tylko w przypadku, gdy dziadkowie i rodzice małoletniego dziecka nie mogą dojść do porozumienia (art. 1131 § 1 KRO). Oczywiście kardynalną przesłanką warunkującą rozstrzygnięcie dotyczące kontaktów z małoletnim, tak w przypadku rodziców jak i dziadków, jest dobro dziecka w szerokim tego słowa znaczeniu, a więc zarówno materialnym jak i odnoszącym się do rozwoju emocjonalnego oraz psychicznego. Bez znaczenia są więc ambicje rodziców i dziadków oraz ich wzajemne nieporozumienia, o ile oczywiście nie mają lub nie miały wpływu na sytuacje małoletniego.
Kontakty z wnukami, mogą także wpływać na lepsze wychowanie i rozwój duchowy dziecka oraz niewątpliwie sprzyjają kontynuowaniu więzów wielopokoleniowej rodziny. Okazywanie, więc przez dziadków przywiązania i dbałości o wnuki nie tylko nie kłóci się z interesem dziecka, ale jest ono oczywiście zgodne z jego dobrem. (zob. też uzasadnienie Postanowienie Sądu Rejonowego w Wieliczce z dnia 10 stycznia 2018 roku w sprawie o sygnaturze akt IV Nsm 907/17.) Takie też stanowisko zajął Europejski Trybunał Praw Człowieka między innymi w Decyzji z dnia 25 listopada 2014 roku numer (…), Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Istnienie „życia rodzinnego” pomiędzy dziadkami a wnukami oraz zakres jego ochrony ze strony państwa., K. i inni v. Chorwacja – Decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Pomiędzy dziadkami a wnukami może istnieć „życie rodzinne” w rozumieniu art. 8 Konwencji, jeżeli powstały pomiędzy nimi wystarczająco bliskie więzi rodzinne. Mimo iż wspólne zamieszkiwanie nie jest warunkiem niezbędnym, gdyż bliskie więzi utworzone wskutek częstych kontaktów także wystarczą, związki pomiędzy dzieckiem a dziadkami, z którymi dziecko mieszkało, zazwyczaj będą wchodzić w zakres stosowania tej kategorii.
W zwyczajnych okolicznościach relacja pomiędzy dziadkami a wnukami ma inny charakter i natężenie niż relacja pomiędzy rodzicem a dzieckiem, a tym samym ze swej istoty najczęściej wymaga mniejszego zakresu ochrony. Tym samym, gdy rodzicowi odmawia się kontaktu z dzieckiem oddanym pod pieczę instytucji publicznej, będzie to w większości przypadków stanowiło ingerencję w prawo rodzica do poszanowania jego życia rodzinnego chronionego w art. 8 Konwencji, lecz niekoniecznie sytuacja taka będzie miała miejsce w odniesieniu do dziadków. (zob: – decyzja z dnia 25 listopada 2014 r. Ponadto w komentarzu pod redakcją K. P. (2) (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, wyd. V LexisNexis 2011 – komentarz , stan prawny : 20 września 2011 r. , inne wydania (4) podał, iż w pewnych wypadkach ingerencja sądu opiekuńczego jest nieodzowna, np. wówczas, gdy inni krewni – przez osobiste kontakty z dzieckiem – dezorganizują jego wychowanie. Zagadnieniem tym zajmował się Sąd Najwyższy w uchwale z 14 czerwca 1988 r. (III CZP 42/88, LexPolonica nr 310619, OSNCP 1989, nr 10, poz. 156), wyjaśniając, że dziadkowie mogą żądać uregulowania osobistych kontaktów z wnukami, jeżeli leży to w interesie dzieci. W motywach m.in. stwierdził, że „skoro rodzice mają obowiązek dbałości o rozwój dziecka w imię jego dobra, to powinni dla pełnego rozwoju osobowości dziecka umożliwić mu kontaktowanie się z jego krewnymi przy właściwej ich postawie i korzystnym wpływie na dziecko. Kontakty te, wynikające z silnych więzów emocjonalnych (dotyczy to zwłaszcza dziadków i wnuków), mogą wpływać na lepsze wychowanie i rozwój duchowy dziecka. Sprzyjają także kontynuowaniu więzów wielopokoleniowej rodziny. Zachowanie dziadków przejawiające się w okazywaniu przywiązania i dbałości o wnuki nie tylko nie kłóci się z dobrem dziecka, ale pozostaje w zgodności z jego dobrem”.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Sprawa sądowa opracowana przez KancelarięZ materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie wynika, iż małoletnie Ł., A. i K. miały kontakt z wnioskodawczynią, który został od ograniczany i w konsekwencji zerwany. Aktualnie więź emocjonalna łącząca dzieci z babcią ojczystą jest zerwana. Kierując się dobrem małoletnich oraz biorąc pod uwagę sugestie biegłych zawartych w opinii sporządzonej w sprawie, Sąd Rejonowy ustalił kontakty wnioskodawczyni z wnuczkami przez okres dwóch godzin w jedną niedzielę miesiąca w obecności matki, z którą małoletnie są silnie związane emocjonalnie. Tak ustalone kontakty nie naruszą miru domowego małoletnich i pozwolą odbudować więzi łączące dzieci z ich babcią.
Małoletnie Ł., A. i K. uczęszczają do szkoły, w ciągu tygodnia mają lekcje. W soboty zaś mają dodatkowe zajęcia z języka angielskiego i tańca oraz odrabiają lekcje. Jako że niedziela jest dniem, w którym odpoczywają, Sąd Rejonowy nie uwzględnił stanowiska wnioskodawczyni, aby kontakty odbywały się w soboty, bowiem taki kontakt naruszyłby ich zwykły porządek pracy w tygodniu, rytm pracy i odpoczynku. Biorąc zaś pod uwagę, że dzieci nie są jeszcze związane emocjonalnie z babcią, nigdy nie pozostawały jedynie pod jej opieką.
W ocenie Sądu Rejonowego, wbrew twierdzeniom uczestniczki, małoletnie mają prawo do kontaktu z babcią ojczystą, niewątpliwie taki kontakt jest zgodny z ich dobrem. Spowoduje on nawiązanie więzi małoletnich z babcią, zapewni im możliwość wychowania w rodzinie wielopokoleniowej. Także podkreślić należy, iż ani uczestniczka nie podnosiła, ani też z opinii biegłych nie wynika, aby A. Ś. (1) nie posiadała odpowiednich kompetencji wychowawczych i opiekuńczych do zajmowania się wnuczkami. Natomiast ojciec małoletnich, pomimo pozbawienia go władzy rodzicielskiej, może domagać się ustalenia kontaktów z córkami, a więc sugestia, iż wnioskodawczyni chce jednocześnie zapewnić kontakt syna z córkami jest bezzasadna. W celu zapewnienia prawidłowego przebiegu kontaktów wnioskodawczyni z małoletnimi wnuczkami, Sąd Rejonowy zobowiązał S. W., aby nie przeszkadzała w kontaktach.
Zgodnie z art. 1135 sąd opiekuńczy może zmienić rozstrzygnięcie w sprawie kontaktów, jeżeli wymaga tego dobro dziecka, a zatem, po nawiązaniu bliższych relacji pomiędzy A. Ś. (1) a ich wnuczkami, powstanie możliwość zmiany postanowienia o ustaleniu kontaktów i ustalenie ich w szerszym zakresie. Oczywiście takie ustalenia mogą poczynić same wnioskodawczyni i uczestniczka poza Sądem. Postanowienie Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 31 grudnia 2018 r. III Nsm 352/17
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
