Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Zwolnienie z opłaty za Dom Pomocy Społecznej DPS ojca, matki, dziadka czy babci

Obowiązek ponoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej wprowadza art. 60 PomSpołU. Jedną z zasad wyrażonych w tej ustawie jest zasada finansowania pomocy społecznej ze środków publicznych. Państwo i samorządy terytorialne nie tylko mają obowiązek wykonywania zadań pomocy społecznej, ale muszą również ponosić związane z tym obciążenia finansowe. Jest to jedna z podstawowych cech odróżniających pomoc społeczną od ubezpieczeń społecznych, które w znacznej części finansowane są ze składek. Uzupełnieniem powyższej zasady jest zasada odpłatności, określająca udział beneficjentów w pokrywaniu kosztów świadczeń pomocy społecznej. (Sierpowska I., Pomoc społeczna. Komentarz, wyd. IV, WKP 2017). Zauważa się tutaj, że obowiązki rodzinne wyprzedzają powinności państwa. Jeżeli zatem istnieją osoby, które zgodnie z obowiązkiem alimentacji mogą dostarczyć osobie potrzebującej niezbędnych środków utrzymania, to ich powinności wyprzedzają świadczenia z pomocy społecznej. (tak: Sierpowska I., Pomoc społeczna jako administracja świadcząca. Studium administracyjnoprawne. WKP 2012).

Osoby zobowiązane do ponoszenia opłat z tytułu pobytu w domu pomocy społecznej wymienia art. 61 PomSpołU W myśl natomiast art. 64 PomSpołU, osoby wnoszące opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej można zwolnić, na ich wniosek, częściowo lub całkowicie z tej opłaty, w szczególności jeżeli:

1) wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce;

2) występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;

3) małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;

4) osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko.

W doktrynie podkreśla się, że z uwagi na to, że uiszczanie opłat na dom pomocy społecznej stanowi dla osoby zobowiązanej obciążenie finansowe, głównym powodem zastosowania zwolnienia powinna być sytuacja materialna zobowiązanego. Zwolnienie nie powinno nastąpić, jeżeli pomimo zaistnienia wskazanych w art. 64 PomSpołU okoliczności osoba jest w stanie płacić za pobyt w placówce (np. utrzymuje się z jednego, ale wysokiego wynagrodzenia).

Przykład sprawy sądowej

Odnosząc się do istoty sprawy organom rozpoznającym niniejszą sprawę zarzucić należy naruszenie art. 64 PomSpołU poprzez pominięcie wszystkich okoliczności podnoszonych przez skarżącego w toku postępowania. Niewątpliwie, okoliczności dotyczące obecnej sytuacji rodzinnej skarżącego, majątkowej, czy wzajemnej relacji skarżącego z żoną nie mogą mieć znaczenia dla ustalenia obowiązku ponoszenia opłaty przez zobowiązaną. Mogą natomiast stanowić podstawę do wydania przez organ decyzji o zwolnieniu z ponoszenia w całości lub w części ustalonej opłaty na podstawie art. 64 PomSpołU. Zaznaczyć należy, że użyty w art. 64 PomSpołU zwrot „w szczególności” oznacza, że określona w tym przepisie lista przesłanek uzasadniających zwolnienie z ponoszenia ustalonej opłaty jest listą przykładową. W tej sytuacji również inne uzasadnione okoliczności mogą spowodować uwzględnienie wniosku o zwolnienie od obowiązku ponoszenia ww. opłaty.

W kontrolowanej sprawie w ocenie Sądu organ wyznaczając skarżącemu wysokość opłaty nie wziął pod uwagę, że podane przez niego koszty jego utrzymania praktycznie całkowicie pokrywają się z wielkością uzyskiwanego przez skarżącego dochodu. Całkowicie chybiona jest argumentacja organu, w której odnosi się kwotę środków pozostałych na utrzymanie skarżącego do kwoty kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej na podstawie przepisów PomSpołU. Kwota ta (701 zł) określa próg ubóstwa, który uprawnia do uzyskania pomocy społecznej. Wysokość opłaty nałożonej na skarżącego za pobyt żony w domu pomocy społecznej nie powinna doprowadzić skarżącego do osiągnięcia tego progu. Bezcelowe jest bowiem zobowiązywanie do ponoszenia odpłatności za pobyt w DPS małżonka w sytuacji gdy doprowadzi to drugiego z małżonków do konieczności korzystania z pomocy społecznej. Należy mieć również na uwadze fakt, że skarżący ma 82 lata. Z uwagi na swój wiek oraz liczne przypadłości zdrowotne, w każdej chwili jego potrzeby mogą wzrosnąć.

Nie bez znaczenia jest też fakt, że skarżący od 20 lat pozostaje z żoną w separacji faktycznej. Co więcej, prawomocnym wyrokiem z 10 kwietnia 2014 r., sygn. akt (…) Sąd Rejonowy III Wydział Rodzinny i Nieletnich oddalił powództwo żony skarżącego przeciwko skarżącemu o alimenty. Podkreślić należy, że na dzień wydawania decyzji przez organ II instancji ww. okoliczność nie była wymieniona w katalogu art. 64 PomSpołU. Nie mniej jednak ustawa ta uległa zmianie z dniem 4 października 2019 r. i do art. 64 na mocy art. 1 pkt 8 lit. b ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. (Dz.U.2019.1690) zmieniającej nin. ustawę dodano pkt 6, zgodnie z którym o zwolnienie od opłaty za pobyt w DPS może się również ubiegać osoba obowiązana, która przedstawi wyrok sądu oddalający powództwo o alimenty na rzecz osoby kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu. W ocenie Sądu ta zmiana prawa sprawia, że w okolicznościach stanu faktycznego sprawy zasada praworządności wymaga aby uwzględnić ww. okoliczność jako istotną w sprawie o zwolnienie skarżącego z opłaty za DPS jego żony. Katalog z art. 64 PomSpołU ma charakter otwarty, a zatem organy są zobowiązane uwzględnić wszystkie okoliczności w sprawie. Tymczasem organy obu instancji nie wzięły pod uwagę okoliczności oddalenia przez Sąd rodzinny pozwu o alimenty przeciwko skarżącemu. Fakt, że na dzień wydania niniejszego wyroku istnieje w prawie przesłanka określona w art. 64 pkt 6 PomSpołU dodatkowo sprawia, że musi być ona rozpatrzona przez organy administracji wydające decyzję w ramach uznania administracyjnego. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Krakowie z dnia 4 grudnia 2019 r. III SA/Kr 613/19

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu