Mienie darowane jednemu z małżonków, pozostających w ustawowej wspólności majątkowej, stanowi majątek odrębny obdarowanego, darowane na rzecz obojga małżonków – majątek odrębny obojga, jako współwłaścicieli w częściach ułamkowych w rozumieniu art. 195 i nast. KC. Darczyńca może jednak postanowić o włączeniu darowanego przedmiotu do majątku objętego wspólnością ustawową (art. 33 pkt 2 zd. drugie KRO). Z włączeniem przedmiotu darowizny do mienia objętego ustawową wspólnością majątkową każdy z małżonków uzyskuje wszystkie do tego przedmiotu uprawnienia, jakie, stosownie do art. 35 i nast. KRO, wynikają ze wspólności ustawowej.
Wbrew literalnemu brzmieniu art. 33 pkt 2 KRO, że o włączeniu przedmiotu darowizny do majątku wspólnego postanawia darczyńca, także wola obdarowanego nie jest z tego punktu widzenia obojętna. Przeciwnie, skoro darowizna jest umową, konieczne są także w tym przedmiocie zgodne oświadczenia woli obu stron. Jako strona obdarowana wolę tę wyraża małżonek, który zawiera umowę darowizny z darczyńcą. Wyłania się jednak pytanie, czy oświadczenie tego małżonka o przyjęciu darowizny, jako przedmiotu majątku wspólnego, wywiera skutek także względem drugiego małżonka i czy konieczna jest do tego jego zgoda.
Mimo że nabycie np. nieruchomości, a więc składnika majątkowego z reguły o dużej wartości, stanowi w naszych warunkach czynność przekraczającą zwykły zarząd w rozumieniu art. 36 § 2 KRO, to jednak nie można tego powiedzieć o czynności, na podstawie której nabycie nieruchomości następuje nieodpłatnie. W takim bowiem wypadku majątek obdarowanego, w danym wypadku także małżonka, który nie zawierał umowy darowizny, zwiększa się bez ekwiwalentu ekonomicznego, a więc leży z reguły także w jego interesie i w interesie całej rodziny, dla której majątek wspólny stanowi ekonomiczną bazę. Oświadczenie przeto woli małżonka, który przyjął darowiznę na rzecz majątku wspólnego, stanowi czynność prawną zwykłego zarządu. Wywiera więc skutek względem drugiego małżonka bez dodatkowego oświadczenia woli z jego strony. Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 30 kwietnia 1977 r. co do nieobciążliwej darowizny na rzecz małoletniego, uznając, że rodzice mogą darowiznę taką przyjąć bez zezwolenia sądu opiekuńczego, właśnie dlatego, że jest ona czynnością nie przekraczającą zwykłego zarządu (OSNCP 1978, poz. 19).
Powyższa argumentacja uzasadnia wniosek, że przedmiot darowizny wchodzi w skład mienia wspólnego małżonków, gdy obie strony umowy wyraziły na to zgodę, już z mocy tej umowy bez potrzeby podejmowania przez drugiego małżonka osoby obdarowanej jakichkolwiek czynności lub składania jakichkolwiek w tym przedmiocie oświadczeń woli. Uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1979 r. III CZP 15/79
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
