W praktyce sądowej ustalone jest stanowisko, że podział majątku obejmuje tylko aktywa nie obejmuje natomiast zobowiązań zaciągniętych przez oboje małżonków w czasie trwania wspólności ustawowej, gdyż mimo podziału majątku wspólnego dług ten nadal się utrzymuje, a małżonkowie, którzy zaciągnęli dług nadal pozostają zobowiązani wobec wierzyciela (por. postanowienie (7) SN z dnia 5 grudnia 1978 r., III CRN 194/78, OSNC 1979, nr 11, poz. 207).
Stosując odpowiednio art. 686 KPC do postępowania o podział majątku wspólnego, sąd rozstrzyga w postanowieniu kończącym postępowania działowe – i to ze skutkami wynikającymi z dyspozycji art. 618 § 3 KPC w związku z art. 688 i art. 567 § 3 KPC – o takich długach związanych z majątkiem wspólnym i ciążących w czasie trwania wspólności na obojgu małżonkach jako podmiotach wspólności majątkowej małżeńskiej, które zostały spłacone przez jednego z małżonków z własnych środków po ustaniu wspólności majątkowej a przed dokonaniem podziału majątku wspólnego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1976 r., III CRN 83/76, OSP 1977/9/157).
Jeżeli w czasie trwania wspólności majątkowej dług został zaciągnięty tylko przez jednego z małżonków i jeżeli dłużnikiem w stosunku do wierzyciela pozostaje tylko ten małżonek, a korzyść majątkowa uzyskana w ten sposób została następnie przeznaczona na majątek wspólny, to korzyść ta może być – stosownie do okoliczności, wynikających z ustaleń faktycznych każdego konkretnego przypadku – traktowana jako nakład z majątku tego z małżonków, których zaciągnął osobiste zobowiązanie, na majątek wspólny i rozliczana między małżonkami jako roszczenie z tytułu nakładów dokonanych na majątek wspólny. Wymaga to jednak ustalenia, na co zostały przeznaczone środki finansowe uzyskane w wyniku zaciągnięcia zobowiązania przez jednego z małżonków, co może mieć miejsce tylko w postępowaniu o podział majątku wspólnego.
W przypadku zaciągnięcia zobowiązania osobistego przez jednego tylko z małżonków w czasie trwania wspólności ustawowej, w dacie ustania wspólności oraz w dacie podziału majątku wspólnego wiadoma pozostaje wysokość tego zobowiązania, zakres spłaconych i pozostających jeszcze do spłaty niewymagalnych zobowiązań z tytułu tego kredytu. W świetle przepisów regulujących zasady odpowiedzialności małżonków pozostających w ustroju wspólności ustawowej za długi zaciągnięte tylko przez jednego z nich (art. 41 KRO) z chwilą ustania wspólności ustawowej ustaje odpowiedzialność drugiego małżonka nie będącego dłużnikiem z majątku wspólnego, zaś wyłącznie odpowiedzialnym pozostaje w stosunku do wierzyciela jedynie ten małżonek, który osobiście zaciągnął zobowiązanie.
Te okoliczności powinny znaleźć odzwierciedlenie w wynikach postępowania działowego. Wprawdzie przy podziale majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami w zasadzie nie bierze się pod uwagę pasywów i niespłacone jeszcze długi, które obciążają majątek wspólny w tym sensie, że przysporzenie zostało przeznaczone na majątek wspólny, w zasadzie nie podlegają przy podziale majątku wspólnego rozliczeniu, to jednakże inną kwestią jest ustalenie wartości przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego i podlegających podziałowi (art. 684 w zw. z art. 567 § 3 KPC).
W orzecznictwie za utrwalone uznać należy stanowisko, że przy szacowaniu składników majątku wspólnego należy uwzględnić obciążenie zmieniające rzeczywistą wartość tych składników majątkowych, w szczególności obciążenie o charakterze prawnorzeczowym, za które ponosi odpowiedzialność każdorazowy właściciel nieruchomości, zwłaszcza obciążenie hipoteką i prawami dożywocia. Wartość takich obciążeń odlicza się zarówno przy ustalaniu składników majątku wspólnego, jak i przy zaliczeniu wartości przyznanej jednemu z małżonków nieruchomości na poczet przysługującego mu udziału w majątku wspólnym. Brak jest przeszkód, aby przy szacowaniu składników majątku wspólnego w postępowaniu działowym uwzględnić zakres przeznaczenia środków finansowych pochodzących z kredytu zaciągniętego tylko przez jednego z małżonków oraz uwzględnić wynikający z tego wpływ na wartość określonych składników i dokonać odpowiedniego rozliczenia w postępowaniu działowym. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 16 stycznia 2014 r. IV CSK 203/13
Małżonkowie, nawet byli, jeżeli podpisali w trakcie małżeństwa wspólnie kredyt hipoteczny, pożyczkę albo zaciągali dług to są zobowiązani solidarnie do zapłaty rat kredytu, pożyczki. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużnika. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych, czyli regresu. Roszczenie regresowe powstaje z chwilą spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela (tak wyrok SN z dnia 12 lipca 1968 r., I CR 265/68, OSNCP 1969, nr 7–8, poz. 138). Dla powstania tego roszczenia nie jest przy tym wymagane, aby wierzyciel został zaspokojony w całości. Za wystarczające należy uznać jego częściowe zaspokojenie.
Istotę solidarności biernej normuje przepis art. 366 § 1 k.c. Stanowi on, iż kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Przy czym zgodnie z § 2 aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Istotne znaczenie w rozważanym zakresie ma również art. 369 k.c., który wymienia dwa źródła zobowiązań solidarnych tj. ustawę lub czynność prawną (umowa kredytu). W związku z tym, że zobowiązania solidarne wymagają istnienia szczególnego źródła dla ich powstania, gdyż stanowią regulację o charakterze wyjątkowym, solidarności podmiotów nie domniemuje się, a ponadto żadna inna okoliczność np. wyrok sądu nie może stanowić jej źródła. Solidarność dłużników polega na tym, że każdy z nich zobowiązany jest wobec wierzyciela do spełnienia całego świadczenia, tak jakby był jedynym dłużnikiem. Uprawnienie wierzyciela do wyboru dłużnika, od którego może żądać spełnienia świadczenia w całości lub w części, nie podlega żadnym ograniczeniom. Wybór ten nie może być skutecznie zakwestionowany przez żadnego z dłużników. Nie jest on też niczym ograniczony także w razie skorzystania przez wierzyciela z sądowej drogi dochodzenia roszczeń i drogi postępowania egzekucyjnego.
Tak więc wierzyciel może dochodzić swych roszczeń jednym pozwem przeciwko wszystkim lub tylko niektórym dłużnikom albo odrębnymi pozwami przeciwko każdemu (niektórym) z nich (wyrok SN z dnia 5 listopada 1966 r., sygn. II CR 387/66, publ. OSNCP 1967/7/133), a egzekucję może skierować jednocześnie przeciwko wszystkim dłużnikom, kilku z nich lub jednemu. W każdym czasie wierzyciel może zmienić dokonany przez siebie wybór i może cofnąć pozew w stosunku do niektórych dłużników, wystąpić przeciwko innym dłużnikom z odrębnym powództwem, dopozwać dłużników nie zapozwanych, złożyć wniosek o umorzenie egzekucji przeciwko niektórym dłużnikom, wnieść o przeprowadzenie egzekucji przeciwko innym dłużnikom. Ponadto wskazać należy na regulację art. 376 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Zatem spełnienie świadczenia przez jednego dłużnika solidarnego powoduje, że pozostali dłużnicy zwolnieni są ze zobowiązania wobec wierzyciela. Jednocześnie powstaje w tym zakresie problem dotyczący wzajemnych rozliczeń między dłużnikami, którego podstawę rozliczenia stanowi odrębny, wiążący dłużników stosunek wewnętrzny. Dłużnik, który spełnił świadczenie może więc żądać części tego świadczenia, jaka przypada na pozostałych współdłużników i służy mu względem pozostałych tzw. roszczenie regresowe (zwrotne).
Uregulowanie zawarte w art. 376 k.c. daje podstawę do przyjęcia, że między dłużnikami solidarnymi zawsze istnieje stosunek wewnętrzny (uchwała SN z dnia 17 lipca 2007 r., III CZP 66/07, OSNC 2008, nr 9, poz. 98), nawet jeśli w niektórych przypadkach nie jest on wyraźnie zarysowany. Skoro bowiem określonemu dłużnikowi przysługuje roszczenie regresowe, musi istnieć stosunek prawny stanowiący jego podstawę. Jednocześnie roszczenie to nie przysługuje tylko wtedy, gdy wyłącza to treść umowy czy oświadczenia istniejąca między dłużnikami czyli małżonkami, nawet byłymi.
Podstawę rozliczenia długów związanych z majątkiem wspólnym i ciążących na obojgu małżonkach, które spłacone zostały z własnych środków jednego z małżonków po ustaniu wspólności ustawowej, stanowi odpowiednio stosowany art. 207 k.c., zgodnie z którym, pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną (zob. wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z 24 kwietnia 2013 r. I Ca 116/13, LEX nr 1715068).
Nieodzowną przesłanką nabycia przez dłużnika solidarnego wspomnianego roszczenia jest fakt uprzedniego zaspokojenia wierzyciela, co wyklucza możliwość dochodzenia od współdłużników przyszłych roszczeń regresowych i to nawet w sytuacji, gdy wysoce prawdopodobne jest, wobec którego z dłużników wierzyciel zażąda spełnienia świadczenia (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 lutego 2015 r., VI ACa 637/14).
Zgodnie z art. 118 KC, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat sześć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Roszczenie jednego z byłym małżonków wobec drugiego za spłatę całych rat kredytu nie stanowi świadczenia okresowego ani też nie jest bardzo często związane w relacji z prowadzeniem działalności gospodarczej. Strony nie występują w sprawie jako przedsiębiorcy, tylko jako byli małżonkowie. Ma więc zastosowanie sześcioletni termin przedawnienia. Z przepisu art. 120 § 1 zdanie pierwsze KC wynika, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Najczęściej termin rozpoczyna się od spłaty każdej raty osobno w pełnej wysokości
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 1
Powód S. K. dochodzi w niniejszej sprawie zapłaty od pozwanej A. K. kwoty 38.186,23 zł z tytułu połowy kwoty, którą spłacił w celu uregulowania zobowiązań zaciągniętych przez strony w trakcie trwania związku małżeńskiego. Roszczenie powoda znajduje oparcie w konstrukcji regresu między dłużnikami solidarnymi przewidzianej w dyspozycji art. 376 § 1 KC, zgodnie z którym jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Żaden przepis prawa nie wiąże, co prawda automatycznie faktu pozostawania w związku małżeńskim z solidarną odpowiedzialnością małżonków, Sąd przyjął jednak, iż taka solidarność występuje w świetle ustaleń faktycznych i dyspozycji art. 370 KC stanowiącego, że jeżeli kilka osób zaciągnęło zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, są one zobowiązane solidarnie, chyba że umówiono się inaczej. Ewentualnie, jako źródło odpowiedzialności regresowej, niewynikającej z solidarnego charakteru odpowiedzialności stron, przyjęta może być także instytucja subrogacji ustawowej (art. 518 § 1 pkt 1 KC.). Przy przyjęciu, że zobowiązanie zaciągnięte zostało „w częściach równych” przez małżonków, spłacający część zobowiązania byłej żony jako współkredytobiorcy powód wchodzi w tym zakresie w prawa zaspokojonego kredytodawcy (wierzyciela pierwotnego) w stosunku do pozwanej.
Sąd ustalił, że nie doszło między stronami do zawarcia porozumienia, zgodnie z którym powód S. K. przejąłby na siebie regulowanie wspólnych zobowiązań z okresu małżeństwa we własnym zakresie. W tej kwestii zeznania stron były zgodne. Brak jest też podstaw do ustalenia, że powód jest obowiązany do wyłącznego regulowania wspólnych zobowiązań stron z okresu małżeństwa, z uwagi na fakt, że Sąd Okręgowy orzekając w sprawie o rozwód między stronami (k.6 akt) i ustalając wysokość alimentów, które powód powinien płacić na zaspokojenie potrzeb wspólnych dzieci stron, wziął pod uwagę aktualną sytuację majątkową powoda, w tym fakt, że to on faktycznie regulował wówczas raty wspólnych zadłużeń, gdyż Sąd musiał uwzględnić tę okoliczność zgodnie z art. 135 § 1 KRO, który przewiduje, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, ale i od zarobkowych oraz majątkowych możliwości zobowiązanego. W sytuacji, gdyby pozwana A. K. zaczęła także regulować wspólne zobowiązania stron jak deklarowała w sprawie o rozwód, nic nie stało na przeszkodzie, aby z tego powodu wystąpić o podwyższenie alimentów, z uwagi na fakt, że zmniejszyłyby się obciążenia finansowe powoda. Nie można też przeoczyć faktu, że Sąd Okręgowy w orzekał o wysokości alimentów na rzecz wspólnych dzieci stron, a nie na rzecz pozwanej. Pozwana nie mogła decydować o zwolnieniu powoda z obowiązku uiszczania adekwatnych alimentów dla dzieci w zamian za regulowanie przez powoda wspólnych zobowiązań stron.
Sąd ustalił, że po ustaniu związku małżeńskiego powód S. K. uregulował wspólne zobowiązania :
– z tytułu kredytu zaciągniętego w (…) Banku (…) S.A. w W. dnia 26 kwietnia 2006 r. na podstawie umowy nr (…), którego zabezpieczeniem były hipoteki wpisane w dziale IV księgi wieczystej (…) – w okresie od stycznia do czerwca uiszczając kwotę 1935,31 zł, czego dowodem są zestawienia operacji na koncie (k. 93 – 97), pozwana na poczet spłaty tego kredytu dała w tym okresie kwotę 200 zł (k. 40), wobec czego z tego tytułu pozwana powinna zwrócić powodowi kwotę 867,65 zł (1935,31 zł – 200,00 zł = 1735,31 zł : 2 = 867,65 zł)
– dnia 16 marca 2015 r. z tytułu należnego podatku od nieruchomości wspólnej położonej w N. za 2015 rok w kwotę 301,00 zł (k. 81), wobec czego pozwana winna mu zwrócić kwotę 150,50 zł (301,00 zł : 2 = 150,50 zł)
– dnia 05 lutego 2015 r. kwotę 739,58 zł i dnia 19 lutego 2015 r. kwotę 36 309,68 zł z tytułu spłaty kredytu uzyskanego dnia 12 czerwca 2013 r., na podstawie umowy o kredyt gotówkowy (…) nr (…), którą S. K. i A. K. zawarli z Bankiem (…) S.A. z siedzibą w B. (k.81), wobec czego z tego tytułu pozwana powinna zwrócić powodowi połowę uiszczonej kwoty tj. kwotę 18 524,63 zł (739,58 zł + 36 309,68 zł = 37 049,26 zł : 2)
– dnia 26 maja 2017 r. kwotę 8000,00 zł z tytułu umowy kredytu odnawialnego w rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowym nr (…), którą S. K. i A. K. zawarli z (…) Bankiem (…) S.A. w W., wobec czego z tego tytułu pozwana powinna zwrócić powodowi połowę tej kwoty tj. kwotę 4000,00 zł.
W ocenie Sądu pozwana powinna zwrócić powodowi także połowę kwoty, którą uiścił on na spłatę kredytu z tytułu spłaty kredytu uzyskanego dnia 22 sierpnia 2011 r., na podstawie umowy o kredyt gotówkowy (…) nr (…), którą S. K. zawarł z Bankiem (…) S.A. z siedzibą w B. Umowę tą zawarł co prawda tylko powód, jednakże pozwana wyraziła na to zgodę. Zgodnie z art. 30 § 1 KRO oboje małżonkowie są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny. Nadto zgodnie z art. 41 § 1 KRO jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków, Z zeznań powoda wynika, że kwotą uzyskana z kredytu nr (…) została wykorzysta na remont altany w nieruchomości wspólnej, z zeznań pozwanej wynika, że tylko w części kredyt ten był wykorzystany na remont altany, w znacznej części przeznaczony bowiem został on na spłatę kredytu zaciągniętego na zakup samochodu A. (…) użytkowanego przez strony, z którego z późniejszej sprzedaży uzyskana cena została przeznaczona na zakup nowego stron marki V. (…). Wobec czego niezależnie od tego czy samochód (…) był zarejestrowany, jak twierdzi pozwana na powoda i jego matkę, służył on zaspokajaniu potrzeb rodziny. Wobec powyższego pozwana winna zwrócić powodowi połowę kwot, które uiścił on w lutym 2015 r. na spłatę tego kredytu tj. 736, 42 zł + (…),41 = 26 786,83 zł : 2 = 13 393,41 zł.
W ocenie Sądu brak było natomiast podstaw do żądania do zwrotu połowy kwoty spłaconej przez powoda z tytułu karty kredytowej w (…) S.A Umowę z dnia 18 listopada Nr (…) zawierał tylko powód, pozwana nie podpisywała zgody na powyższe. Zadłużenie na dzień 19.01. wynosiło 4013,62 zł. S. K. dnia 17.06.2015 r. spłacił zadłużenie z tej umowy uiszczając kwotę 3746,65 zł. Powód nie wykazał jakie wydatki i czy dokonane na zaspokojenie potrzeb rodziny składały się na zadłużenie na karcie na dzień rozwodu, a mogłyby to różne wydatki zważywszy, że strony żyły w separacji faktycznej, poza tym powód nie wykazał czy w dacie spłaty zadłużenia tj. 17.06. było to zadłużenia z tytuły wydatków powstałych w trakcie małżeństwa stron.
Pozwana A. K. przedstawiła do potrącenia z należnościami powoda jej należności z tytułu spłaty wspólnych zobowiązań. Pozwana wskazywała na : umowę pożyczki odnawialnej L. (kredyt konsumencki) nr (…) zawartą przez nią z Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. F. S. z siedzibą w G., umowę z Urzędem Miasta w C. o przyznanie pomocy z ZFŚS oraz umowę z (…) Bank S.A. w W. dnia 18 sierpnia 2014 r. o pożyczkę gotówkową nr (…). Jak wynika z zeznań powódki zadłużenie z tytułu umowy pożyczki odnawialnej L. w (…) nie jest spłacone do dnia dzisiejszego, wobec czego nie może podlegać rozliczeniu. Z kolei z przedłożonej umowy pożyczki zawartej przez pozwaną z Urzędem Miasta w C. o przyznanie pomocy z ZFŚS oraz z zeznań pozwanej wynika, ze okres spłaty pożyczki zakończył się w styczniu 2016 r, a więc w dacie uprawomocnię się wyroku rozwodowego. Do tego casu strony pozostawały we wspólności majakowej małżeńskiej, mimo faktycznej separacji i do tego czasu wynagrodzenie wnioskodawczyni, z którego następowała cały czas spłata stanowiło majątek wspólny stron, wobec czego brak jest podstaw do rozliczania tej spłaty dokonanej przez pozwaną. Zasadne było jedynie uwzględnienie w rozliczeniu pomiędzy stronami spłaty dokonanej przez pozwaną z tytułu umowy zawartej przez strony z (…) Bank S.A. w W. dnia 18 sierpnia 2014 r. o pożyczkę gotówkową nr (…), czego co do zasady powód nie kwestionował. Pożyczkę tę spłacała w całości pozwana, a po rozwiązaniu małżeństwa stron pozwana spłaciła 3093,15 zł (potwierdzenie wpłat dokonanych na spłatę ww. pożyczki przez A. K. – k. 51 – 57), wobec czego może domagać od powoda zwrotu połowy tej kwoty tj. 1546,57 zł.
Mając na uwadze powyższe Sąd ustalił, że powód może domagać się od pozwanej zwrotu kwoty 36 936,19 zł (867,65 zł +150,50 zł + 18 524,63 zł +4000,00 zł +13 393,41 zł), co po odjęciu kwoty 1546,57 zł należnej pozwanej daje kwotę 35 389,62 zł, którą Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda, orzekając o tym w punkcie I sentencji orzeczenia. O odsetkach ustawowych Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu, z tym, że odsetki od kwoty 1756,15 zł (jako objętej wezwaniem powoda do zapłaty z dnia 30.06.2015 r.) orzekł od dnia wniesienia pozwu, zaś od pozostałej kwoty od dnia doręczenia pozwanej odpisu pozwu. Wyrok Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 25 stycznia 2019 r. I C 1045/17
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 2
W realiach niniejszej sprawy bezspornie, wartość nieruchomości ustalona w postępowaniu o podział majątku stron, nie uwzględnia długu hipotecznego. A zatem, skoro wierzytelność ta nie została wkalkulowana w wartość nieruchomości, a część jej została spłacona po uprawomocnieniu się orzeczenia o podział majątku, to w takiej sytuacji brak jest przeszkód, aby powódka nie mogła dochodzić połowy spłaconej sumy.
W niniejszej sprawie bezsprzecznie powódka spłaciła dług, które swoje źródło ma w zobowiązaniach majątkowych zaciągniętych przez oboje małżonków. Jak wynika z akt sprawy H. G. i B. J. (wówczas G.) zawarli z (…) Bankiem (…) S.A. w W. umowy o kredyt. Wyrokiem Sąd Rejonowy ustanowił rozdzielność majątkową pomiędzy stronami, a postanowieniem tegoż Sądu które uprawomocniło się, dokonano podziału ich majątku dorobkowego, w którym rozliczono długi. Z ustaleń poczynionych przez Sąd Rejonowy i niekwestionowanych przez strony wynika, że po dacie 12 kwietnia powódka spłaciła wierzytelności, których strony były stroną stosunku prawnego, w łącznej wysokości 44.671,72 zł.
W istocie więc powódka spłaciła dług mający swoje źródło w majątku wspólnym ze środków pochodzących z jej majątku osobistego, a więc może żądać od pozwanego zwrotu połowy tego świadczenia, o czym mowa w art. 376 § 1 KC. Wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 17 kwietnia 2013 r. I Ca 123/13
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 3
Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy podkreślić należy, że na mocy zawartych z bankiem umów strony zobowiązane były do solidarnej spłaty wspólnie zaciągniętych zobowiązań, którego podstawę stanowiły dokonane czynności prawne. W związku z tym, że z treści umów nie wynika, by stosunek wewnętrzny był między stronami ustalony w odmienny sposób, zastosowanie znajdzie w tym zakresie rozwiązanie ustawowe, a zatem strony zobowiązane były do spłaty zobowiązań w równych częściach tj. po połowie, zwłaszcza że M. M. (1) i T. M. (1) nabyli lokal na współwłasność w udziałach po ½ części).
W związku z tym, że w wyniku ustaleń między stronami spłaty dokonywane były przez pozwanego, miał on roszczenie regresowe do powódki o zwrot kwot, które uiścił pozwany ponad swoją część wynikającą ze stosunku wewnętrznego. Z całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że w kwietniu 2019 r. raty kredytu stanowiła kwota 1.980 zł (na którą składa się rata kredytu hipotecznego w wysokości 1.800 zł oraz rata pożyczki remontowej w wysokości 180 zł), w maju 2019 r. kwota 1.910 zł (na którą składa się rata kredytu hipotecznego w wysokości 1.750 zł oraz rata pożyczki remontowej w wysokości 160 zł), w czerwcu 2012 r. kwota 1.955 zł (na którą składa się rata kredytu hipotecznego w wysokości 1.800 zł oraz rata pożyczki remontowej w wysokości 155 zł) oraz w lipcu 2019 r. kwota 1.100 zł, obniżona ze względu na poprzednio poczynione nadpłaty.
Jak wskazano wyżej treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego (to jest nabycie lokalu mieszkanego na współwłasność po ½ części) rozstrzyga o zasadzie rozdzielenia wynikających z zaciągniętych zobowiązań obowiązków. Byli małżonkowie jako kredytobiorcy i pożyczkobiorcy winni uiszczać raty po połowie (w zakresie stosunku wewnętrzenego, dla wierzyciela – banku są dłużnikami solidarnymi).
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 4
Bezspornym jest w niniejszej sprawie, że przedmiotem żądania powoda P. Z. jest rozliczenie poniesionych przez niego nakładów w okresie od dnia uprawomocnienia się wyroku rozwodowego z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci spłaty kredytu na zakup nieruchomości zaciągniętego przez oboje małżonków w czasie trwania małżeństwa. Jak wskazano powyżej roszczenia z tego tytułu nie zostały przez powoda P. Z. zgłoszone w postępowaniu o podział majątku wspólnego.
Powód P. Z. utracił roszczenie o zwrot połowy nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci spłaty pożyczki zakładowej i kredytu za zakup nieruchomości poniesionych w okresie od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego do dnia uprawomocnienia się postanowienia w sprawie. Nie zostały one bowiem zgłoszone w postępowaniu o podział majątku wspólnego.
Wbrew przekonaniu jednak pozwanej I. D., orzeczenie w sprawie nie wyłącza jej odpowiedzialności za spłatę kredyt na zakup nieruchomości i ewentualnych roszczeń powoda P. Z. w zakresie dokonanych spłat rat tego kredytu po uprawomocnieniu się sprawy o podział majątku.
Utrata roszczeń przez powoda P. Z. nie dotyczy jednakże rozliczenia tej części kredytu, która nie była jeszcze spłacona. Postanowienie Sądu Rejonowego w sprawie o podział majątku nie rozstrzyga, która ze stron postępowania zobowiązana jest do spłaty pozostałej części kredytu, a zatem odpowiedzialność powoda P. Z. i pozwanej I. D., z tytułu części kredytu pozostałego do spłaty, zaciągniętego w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej przez oboje małżonków, a nie spłaconych przed uprawomocnieniem sprawy o podział majątku jest solidarna w stosunku do banku, który udzielił kredytu. Jak wskazano powyżej, powód P. Z. spłacił na rzecz banku z tytułu kredytu zaciągniętego na zakup nieruchomości łącznie kwotę 1536,47 zł.
Zgodnie z art. 43 § 1 KRO oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Uznać zatem należy, że powodowi P. Z. przysługuje w stosunku do pozwanej I. D. roszczenie o zwrot połowy kwoty wpłaconej na rzecz banku z tytułu kredytu po dniu uprawomocnienie postanowienia o podziale majątku, a zatem kwoty 768,23 zł. Wyrok Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 10 marca 2016 r. I C 1013/15
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 5
W toku niniejszego postępowania zainteresowani zgodnie wnieśli o ustalenie, że w skład ich majątku wspólnego mającego ulec podziałowi wchodzą:
a. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego numer (…) usytuowanego w budynku numer (…) przy ulicy (…) w P. na działce o numerze ewidencyjnym (…), dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą (…), o wartości 140 000 zł,
b. meble dębowe: komoda o wartości 495 zł; szafa o wartości 644,70 zł; witryna duża o wartości 570 zł; witryna mała o wartości 477 zł; komplet wypoczynkowy o wartości 1175 zł; stół do jadalni o wartości 345 zł,
c. komoda korytarzowa o wartości 459 zł,
d. szafa korytarzowa w zabudowie o wartości 424,01 zł,
e. telewizor 42’ o wartości 1135,68 zł,
f. lodówka marki B. o wartości 919,99 zł,
g. zmywarka marki B. wartości 426 zł,
h. kuchenka gazowa o wartości 296,70 zł,
i. szafa (z pokoju dziecka) o wartości 319,01 zł,
j. szafa i łóżko (z pokoju dziecka) o łącznej wartości 180 zł,
k. rower o wartości 135 zł,
oraz mikrofalówka marki D., pralka marki W. i jeszcze jeden rower.
Wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu Sąd ustalił w oparciu o zgodne stanowisko zainteresowanych na kwotę 140 000 zł, natomiast wartość ww. ruchomości w oparciu o opinię powołanego w sprawie biegłego sądowego z zakresu szacowania ruchomości, albowiem w tym zakresie brak było zgodnego stanowiska zainteresowanych. Biegły stwierdził, że mikrofalówka marki D. nie przedstawia żadnej wartości, dlatego Sąd nie wymienił tego składnika w sentencji postanowienia. Natomiast pralka marki W., jak wynika z opinii biegłego, nie została biegłemu okazana, albowiem uległa zużyciu i została zezłomowana. Zainteresowani nie byli w stanie podać biegłemu danych niezbędnych do wyceny (typ, model, data zakupu, cena zakupu), w związku z czym biegły odstąpił od wyceny tego składnika. Nie okazano biegłemu również drugiego z rowerów wchodzących w skład majątku wspólnego (zainteresowani nie wiedzą, gdzie on się znajduje), w związku z czym biegły odstąpił od wyceny i tego składnika. W konsekwencji powyższego Sąd uznał, że pralka marki W. i drugi rower nie wchodzą w skład majątku wspólnego zainteresowanych podlegającego podziałowi.
Sąd w pełni podzielił opinię biegłego, albowiem jest ona jasna i pełna, wyjaśnia wszystkie istotne okoliczności, a równocześnie jest poparta wiedzą i doświadczeniem zawodowym biegłego. Ponadto nie była ona kwestionowana przez zainteresowanych.
Zainteresowani zgodnie podali, że na dzień ustania wspólności, w skład ich majątku wspólnego wchodził również sprzęt wędkarski, który po ustaniu wspólności majątkowej został sprzedany przez uczestniczkę za cenę 30 zł. Niewątpliwie kwota uzyskana przez uczestniczkę ze sprzedaży tego sprzętu podlega rozliczeniu w niniejszym postępowaniu.
Ostatecznie wnioskodawca nie wyraził zgody na przyznanie mu jakiegokolwiek ze składników majątku wspólnego i wniósł o zasądzenie na jego rzecz od uczestniczki postępowania stosownej spłaty płatnej jednorazowo. Natomiast uczestniczka wniosła o przyznanie jej składników opisanych w ppkt a, d, e, f, g, h, i oraz j.
Powyższy projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych, stąd też Sąd dokonał podziału majątku wspólnego zgodnie z treścią wniosku zainteresowanych.
Nikt z zainteresowanych nie wyraził zgody na przyznanie mu składników majątku wspólnego wymienionych w ppkt b, c, k. W konsekwencji nie możliwe było przyjęcie rozwiązania, które sprowadzałoby się do przyznania jednemu z nich prawa własności tych ruchomości. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 04.11.1998 r. w sprawie II CKN 347/98 stwierdził, że nie możliwe jest przyznanie rzeczy jednemu z dotychczasowych współwłaścicieli wbrew jego woli. Narzucanie własności rzeczy nie byłoby racjonalne. Do właściciela bowiem, a nie do Sądu, należy ocena, czy rzecz jest mu potrzebna. Brak zgody współwłaścicieli na przyznanie im rzeczy jest okolicznością, która zgodnie z art. 212 § 2 KC uzasadnia sprzedaż rzeczy.
Zważywszy na powyższe, na podstawie art. 212 § 2 KC Sąd zarządził sprzedaż wymienionych w ppkt b, c, k składników majątku wspólnego w drodze licytacji publicznej. Jednocześnie, w oparciu o przepis art. 625 KPC, Sąd ustalił, że zainteresowani otrzymają po ½ części sumy uzyskanej ze sprzedaży.
Wnioskodawca wniósł o rozliczenie w niniejszym postępowaniu spłaconego przez niego z własnych środków po ustaniu wspólności majątkowej długu wspólnego zainteresowanych z tytułu pożyczki ekspresowej zaciągniętej w dniu 28 marca 2017 roku w Banku (…) S.A. Fakt ten został przyznany przez uczestniczkę postępowania.
Z załączonych do akt niniejszej sprawy dowodów wpłat oraz historii rachunku bankowego wynika, że po ustaniu wspólności majątkowej wnioskodawca spłacił ww. pożyczkę w łącznej kwocie 27 105,60 zł. Wiarygodność wspomnianych dokumentów nie była kwestionowana przez uczestniczkę postępowania.
Zgodnie z powyższym, spłacony przez wnioskodawcę z własnych środków dług w kwocie 27 105,60 złotych, który powstał w czasie trwania wspólności ustawowej i był długiem wspólnym małżonków, został przez Sąd rozliczony w niniejszym postępowaniu.
Reasumując, w wyniku podziału majątku wspólnego uczestniczka postępowania otrzymała składniki o łącznej wartości 143 731,39 zł (w tym kwota 30 zł uzyskana ze sprzedaży sprzętu wędkarskiego), a ponadto jest zobowiązana do zwrotu na rzecz wnioskodawcy kwoty 13 552,80 zł tytułem połowy spłaconego przez niego po ustaniu wspólności długu wspólnego.
Wobec powyższego zaszła konieczność zasądzenia od uczestniczki postępowania na rzecz wnioskodawcy spłaty w wysokości 85 418,49 złotych (143 731,39 zł : 2 = 71 865,69 + 13 552,80 zł = 85 418,49 zł).
Sąd oddalił wniosek wnioskodawcy o ustalenie nierównych udziałów zainteresowanych w majątku wspólnym. Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie nie było podstaw do ustalenia nierównych udziałów zainteresowanych w majątku wspólnym. Oboje małżonkowie przyczyniali się do powstawania majątku wspólnego. Wnioskodawca pracował oraz finansował utrzymanie i zaspokajanie potrzeb członków rodziny. Uczestniczka zaś przede wszystkim zajmowania się wychowaniem dzieci i prowadzeniem wspólnego gospodarstwa domowego, co, jak wynika z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, miało miejsce głównie za namową ze strony wnioskodawcy. Sąd nie znalazł szczególnych okoliczności, które przemawiałyby za dokonaniem nierównego ustalenia udziałów w majątku wspólnym.
Sąd postanowił:
I. Ustalić, iż w skład majątku wspólnego wnioskodawcy A. B. i uczestniczki postępowania K. B. (1) wchodzi:
a. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego numer (…) usytuowanego w budynku numer (…) przy ulicy (…) w P. na działce o numerze ewidencyjnym (…), dla której Sąd Rejonowy IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW. Nr (…) o wartości 140 000 zł;
b. meble dębowe: komoda o wartości 495 zł; szafa o wartości 644,70 zł; witryna duża o wartości 570 zł; witryna mała o wartości 477 zł; komplet wypoczynkowy o wartości 1175 zł; stół do jadalni o wartości 345 zł;
c. komoda korytarzowa o wartości 459 zł;
d. szafa korytarzowa w zabudowie o wartości 424,01 zł;
e. telewizor 42’ o wartości 1135,68 zł;
f. lodówka marki B. o wartości 919,99 zł;
g. zmywarka marki B. wartości 426 zł;
h. kuchenka gazowa o wartości 296,70 zł;
i. szafa (z pokoju dziecka) o wartości 319,01 zł;
j. szafa i łóżko (z pokoju dziecka) o łącznej wartości 180 zł;
k. rower o wartości 135 zł;
l. kwota 30 zł uzyskana ze sprzedaży sprzętu wędkarskiego;
II. Dokonać podziału majątku wspólnego wnioskodawcy A. B. i uczestniczki postępowania K. B. (1), w ten sposób, że składniki majątku wspólnego opisane szczegółowo w punktach I. a), d), e), f), g), h), i), j) i l) postanowienia przyznać na własność uczestniczce postępowania K. B. (1).
III. Ustalić, iż wnioskodawca A. B. poczynił nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny stron po ustaniu wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej w związku ze spłatą pożyczki ekspresowej w kwocie 27 105,60 zł (dwadzieścia siedem tysięcy sto pięć złotych 60/100).
IV. Oddalić wniosek A. B. o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.
V. Zasądzić od uczestniczki postępowania K. B. (1) na rzecz wnioskodawcy A. B. tytułem spłaty kwotę 85 418,49 zł (osiemdziesiąt pięć tysięcy czterysta osiemnaście złotych 49/100) płatną w 12 (dwunastu) ratach miesięcznych, pierwsze rata w kwocie 2 709,25 zł płatna do dnia 31 października 2021 roku, druga rata w kwocie 2 603,25 zł płatna do dnia 30 listopada 2021 roku, oraz kolejne dziesięć rat w kwocie po 8 000 zł, płatnych do ostatniego dnia każdego miesiąca, począwszy od grudnia 2021 roku, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat.
VI. Zarządzić sprzedaż w drodze licytacji publicznej składników majątku wspólnego stron wskazanych w punkcie I podpunktach b), c) i k).
VII. Ustalić, że wnioskodawca A. B. i uczestniczka postępowania K. B. (1) otrzymają po 1/2 części z kwot otrzymanych w wyniku sprzedaży egzekucyjnej składników majątku zarządzonej w pkt VI. niniejszego orzeczenia, po odjęciu poniesionych kosztów sprzedaży. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 22 września 2021 r. I Ns 353/19
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 6
Przedmiotem rozpoznawanej sprawy jest podział majątku wspólnego małżonków Z chwilą prawomocnego rozwiązania małżeństwa przez rozwód ustała wspólność majątkowa małżeńska K. C. i Ł. C.. Odnośnie podziału majątku wspólnego małżonków W. zastosowanie znajdą przepisy ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Przypomnienia wymaga, iż z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków (art. 31 KRO). Wskazać także należy, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego Sąd w pierwszej kolejności ustala skład i wartość majątku wspólnego.
W niniejszej sprawie nie budziło wątpliwości, iż uczestnicy podzielili między siebie przedmioty użytku domowego, a do podziału przedstawili wyłącznie spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz samochód osobowy. Wartość opisanych składników majątku była przy tym miedzy uczestnikami niesporna. Strony nie kwestionowały również, że uczestnik wyprowadził się z lokalu mieszkalnego, a także, iż zakupiony w trakcie trwania małżeństwa pojazd jest w posiadaniu i użytkowaniu wnioskodawczyni. Poza sporem pozostawała także suma wydatków, jakie wnioskodawczyni poczyniła po ustaniu małżeństwa ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny poprzez spłatę kredytu hipotecznego, wyrażająca się kwotą 40.756, 21 zł (4.358, 18 zł + 1.946, 97 zł + 674, 62 zł + 33.776, 44 zł), na którą to okoliczność wnioskodawczyni przedłożyła potwierdzenia przelewów, jak również, że wnioskodawczyni spłaciła część zadłużenia uczestnika w ZUS (200 zł). Wreszcie strony były zgodne co do tego, że uzyskana przez wnioskodawczynię kwota 95.000 zł pochodziła ze sprzedaży mieszkania stanowiącego jej majątek osobisty, a zatem dokonaną z tych środków częściową spłatę kredytu postrzegać należy, jako poczynienie nakładu z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny.
Oś sporu między stronami sprowadzała się w istocie do ustalenia, czy nakład wnioskodawczyni na majątek wspólny w postaci spłaty kredytu w kwocie 95.000 zł podlega waloryzacji, czy też nie. W ocenie Sądu na tak postawione pytanie należy odpowiedzieć w sposób twierdzący, a przedmiotowy nakład potraktować per analogiam do sytuacji, w której jeden z małżonków wnosi wkład mieszkaniowy w związku z nabyciem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 5 października 1990 roku (III CZP 55/90, OSNCP 1991/4/48), nakład, który w chwili oczekiwania na przydział mieszkania spółdzielczego uczyniony był jako wpłata na wkład mieszkaniowy, z chwilą przydziału mieszkania staje się w istocie nakładem na spółdzielcze prawo do lokalu. Mieści się on w wartości tego prawa jako jej część. Przydział mieszkania wiąże się ze zgromadzeniem wkładu mieszkaniowego w określonej wysokości i w chwili przydziału wkład ten praktycznie odpowiada wartości prawa do przydzielonego lokalu, ale w chwili podziału majątku wspólnego wartość tego prawa jest inna, z reguły znacznie wyższa niż wartość uprzednio zgromadzonego wkładu mieszkaniowego. Roszczenie o zwrot nakładu jest roszczeniem o zwrot jego wartości. Chodzi tu o wartość nie w chwili dokonywania nakładu, ale w chwili orzekania o zwrocie nakładu.
Pogląd, według którego w chwili podziału majątku wspólnego małżonkowi, który poczynił ze swego majątku odrębnego nakład na majątek wspólny w postaci wpłaty na wkład mieszkaniowy, przysługuje zwrot tego nakładu według jego sumy nominalnej, nie uwzględnia powyższych okoliczności. Wzięcie ich pod uwagę prowadzi zaś do stwierdzenia, że wartość nakładu z majątku odrębnego jednego z małżonków na ich majątek wspólny, polegającego na wpłacie dokonanej przez jedno z małżonków na wkład mieszkaniowy związany ze spółdzielczym prawem do lokalu, odpowiada w chwili podziału tego majątku takiej części wartości spółdzielczego prawa do lokalu, jaką część stanowiła ta wpłata w stosunku do całego wkładu mieszkaniowego wpłaconego przez małżonków, od zgromadzeni którego uzależniony był przydział mieszkania. W ocenie Sądu Najwyższego takie stanowisko odpowiada zasadom współżycia społecznego. Zwrot nakładu tylko w wysokości jego sumy nominalnej prowadziłby bowiem do rażącego pokrzywdzenia tego z małżonków, które dokonało tego nakładu, i uzyskania niczym nieuzasadnionej korzyści przez drugie z małżonków. Sąd ten odwołał się także do zasady rozliczania nakładów poczynionych z majątku odrębnego jednego z małżonków na ich majątek wspólny albo odwrotnie, gdy nakłady te poczynione zostały w związku z budową domu lub nabyciem lokalu, a między chwilą budowy lub nabycia i chwilą orzekania o zwrocie nakładów zmieniła się wartość domu lub lokalu.
I tak powołując się na dotychczasowe judykaty SN wskazał, że w sytuacji, gdy małżonkowie w czasie trwania wspólności ustawowej wspólnie zbudowali dom na gruncie wchodzącym w skład majątku odrębnego jednego z nich, wartość nakładów określa się w ten sposób, że najpierw ustala się ułamkowy udział nakładów małżonków w wartości domu według cen rynkowych z czasu jego budowy, a następnie oblicza się ten sam ułamkowy udział w wartości domu według cen rynkowych z chwili podziału majątku wspólnego. Wyjaśnił także, że przy rozliczaniu w postępowaniu działowym poczynionych nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny należy ustalić stosunek ułamkowy tych nakładów do wartości rynkowej nabytego lokalu z chwili jego nabycia, a następnie odnieść do wartości z daty podziału. Wreszcie wyjaśnił, że jeżeli spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu należące do majątku odrębnego małżonka zostanie w czasie trwania wspólności ustawowej przekształcone na prawo własnościowe wchodzące w skład majątku wspólnego, to wartością nakładu z majątku odrębnego na majątek wspólny jest suma odpowiadająca wysokości należności przypadających osobie uprawnionej z art. 218 § 4 prawa spółdzielczego – ustawy z dnia 16 września 1982 roku. W konkluzji zaś Sąd Najwyższy stwierdził, że różnice pomiędzy ww. sytuacjami a sytuacją, na tle której powstało zagadnienie prawne przedstawione do rozstrzygnięcia, nie są tego rodzaju, żeby w każdej z tych sytuacji stosować odmienne zasady rozliczania nakładów. Oczywiste jest przy tym, że choć Sąd Najwyższy analizował sytuację związaną z wpłatą dokonaną na wkład mieszkaniowy, to jak zasygnalizowano na wstępie rozważania te per analogiam należy odnieść do sytuacji, w której małżonek dokonuje ze swojego majątku osobistego nakładu na majątek wspólny poprzez częściową spłatę kredytu zaciągniętego na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.
Prawidłowa wysokość nakładu wnioskodawczyni winna być zatem wyliczona jako ułamek aktualnej wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego odpowiadający wartości nakładu (spłaty kredytu) z daty jego wniesienia. O czym była mowa, wnioskodawczyni spłaciła kredyt w kwocie 95.000 zł, która stanowiła 66, 4 % wartości lokalu mieszkalnego zakupionego przez małżonków. Obecnie wartość lokalu strony zgodnie określiły na kwotę 200.000 zł, z czego 66, 4 % wyraża się kwotą 132.800 zł. Przypomnienia wymaga w tym miejscu, że stosownie do treści przepisu art. 45 § 1 KRO, każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. W omawianej sprawie Sąd ustalił, że wartość nakładów poniesionych przez wnioskodawczynię na majątek wspólny wyraża się łącznie kwotą 173.756, 21 zł (132.800 zł + 4.358, 18 zł + 1.946, 97 zł + 674, 62 zł + 33.776, 44 zł). Wartość majątku wspólnego to z kolei kwota 212.000 zł, co po odliczeniu nakładów wnioskodawczyni daje sumę 38.243, 79 zł.
Uczestnicy zgodnie wnosili w niniejszym postępowaniu, aby prawo do lokalu mieszkalnego przyznać na wyłączną własność wnioskodawczyni, z kolei w odniesieniu do samochodu marki M. (…) wnioskodawczyni chciała, aby ten składnik majątku przypadł na własność uczestnikowi, zaś uczestnik, aby przypadł na własność wnioskodawczyni. W ocenie Sądu przedmiotowy pojazd winien przypaść K. C., albowiem nie tylko znajduje się w jej posiadaniu i użytkowaniu, ale także został nabyty z myślą, iż będzie użytkowany właśnie przez wnioskodawczynię. Dlatego też Sąd dokonał podziału majątku wspólnego byłych małżonków C. w ten sposób, iż składniki objęte wnioskiem przyznał na wyłączną własność K. C.. Zgodnie z art. 43 § 1 KRO oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, a zatem na rzecz uczestnika należało zasądzić spłatę w wysokości połowy ustalonej wartości majątku, po odjęciu nakładów wnioskodawczyni. Mając powyższe na względzie Sąd zasądził od K. C. na rzecz Ł. C. kwotę 19.121, 90 zł tytułem spłaty udziału w majątku wspólnym płatną w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności. Określając termin spłaty Sąd uwzględnił sytuację majątkową wnioskodawczyni oraz treść jej wyjaśnień, w których podała, iż proponowała uczestnikowi jednorazową spłatę w kwocie 15.000 zł. Skoro więc K. C. dysponuje rzeczoną sumą, Sąd uznał, że 6-miesięczny termin spłaty będzie wystarczający na wypełnienie zobowiązania względem uczestnika.
Wreszcie na sam koniec, podkreślić należy, że choć w sprawach o podział majątku Sąd z urzędu ustala skład i wartość majątku wspólnego, a także wartość ewentualnych nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty małżonka (niezależnie od inicjatywy dowodowej), to już poczynienie oraz wartość nakładów i wydatków poczynionych z majątku osobistego małżonka na majątek wspólny podlega zwykłym regułom dowodowym. Obowiązek przedstawienia dowodów w powyższym zakresie spoczywa zatem na uczestnikach postępowania (art. 3 KPC w zw. z art. 13 § 2 KPC), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 KPC w zw. z art. 13 § 2 KPC) spoczywa na uczestniku, który z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 KC.). Postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi – VIII Wydział Cywilny z dnia 6 października 2020 r. VIII Ns 490/19
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.