Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Obniżenie i zmniejszenie alimentów na dziecko z powodu niezdolności do pracy

Obowiązek alimentacyjny polegający na dostarczaniu środków utrzymania, a więc w miarę potrzeby środków wychowania, obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo, przy czym rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Przepis art. 133 KRO określa ogólne przesłanki istnienia obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka. I tak obowiązek ten istnieje, jeżeli dziecko, nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie a dochody z jego majątku nie wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania, bądź też, jeżeli jest ono wprawdzie w stanie utrzymać się samodzielnie a dochody z jego majątku nie wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Poza powyższymi przypadkami uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. Dziecko pozostaje w takiej samej sytuacji wobec zobowiązanych do alimentacji rodziców, jak każdy krewny uprawniony do alimentacji.

Zakres potrzeb dziecka , które powinny być przez rodziców zaspokojone wyznacza treść art. 96 KRO, zgodnie z którym rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie –odpowiednio do uzdolnień –do pracy dla dobra społeczeństwa. Dlatego też rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (opieki, mieszkania, wyżywienia, odzieży, higieny osobistej, leczenia, jak i duchowych (kulturalnych), także środki wychowania . Zawsze jednak każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia, stosownej do wieku i pory roku odzieży, środków ochrony zdrowia , kształcenia oraz pieczy nad jego osobą i majątkiem. Wyjście poza wymienione potrzeby zależy już tylko od osobistych cech dziecka oraz od możliwości finansowych zobowiązanego.

Granice obowiązku alimentacyjnego wyznacza przepis art. 135 § 1 i 2 KRO stanowiący o tym, że warunkowane są one z jednej strony zakresem usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, a z drugiej strony możliwościami majątkowymi i zarobkowymi zobowiązanego do alimentacji.

Stosownie do treści przepisu art. 138 KRO w zakresie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może zatem prowadzić do obniżenia bądź podwyższenia alimentów wówczas gdy zmianie ulegną potrzeby uprawnionego albo zmienią się możliwości zarobkowe lub majątkowe strony do alimentacji zobowiązanej

Zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U z 2021 r. poz. 291) osobą całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Obniżenie i zmniejszenie alimentów na dziecko z powodu niezdolności do pracy Poznań

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 lipca 2013 r. w sprawie II UK 403/12 przypomniał, że przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy (aktualnie art. 12 ust. 2 i art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu.

Oceniając zdolność do pracy należy brać pod uwagę możliwość jej wykonywania w normalnych warunkach na otwartym rynku pracy. Należy bowiem mieć na uwadze to, że zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy w myśl art. 13 ust. 4 ustawy emerytalnej (por. wyrok SN z dnia 19 kwietnia 2011 r., I UK 368/10, LEX nr 829094). Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyrok SN 8 grudnia 2000 r., II UKN 134/00, OSNP 2002/15/369, OSNP-wkł. 2001/9/8, M.Prawn. 2001/11/575).

Na podstawie powołanego przepisu, uznanie ojca za całkowicie niezdolnego do pracy nie pozbawia go całkowicie możliwości podjęcia zatrudnienia. Lekarz medycyny pracy może przeprowadzić badania na podstawie których może stwierdzić, że osoba posiadająca orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy może podjąć zatrudnienie.

Nie można utożsamiać całkowitej niezdolności do pracy z niezdolnością do wykonywania wszelkiej pracy, bez względu na warunki, w jakich odbywa się jej wykonywanie, ale tylko z całkowitą niezdolnością do wykonywania pracy w warunkach nieprzystosowanych do potrzeb konkretnej osoby. Może to oznaczać przystosowanie, o którym mowa w komentowanej ustawie, a zatem zatrudnienie w warunkach chronionych lub na przystosowanym stanowisku pracy albo w formie telepracy. (Włodarczyk Mirosław (red.), Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Komentarz. WK 2015 – komentarz)

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U z 2021 r. poz. 573) orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Art. 4 pkt 2 tejże ustawy mówi, że do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.

Zgodnie z art. 135 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – wysokość świadczenia alimentacyjnego zobowiązanego uzależnia się nie tylko od jego możliwości zarobkowych, ale także i majątkowych. Przez ustawowe określenie „możliwości majątkowe” rozumieć należy nie tylko dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swojego majątku, lecz te dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych.

Pojęcie warunków pracy chronionej zostało zdefiniowane w przepisach art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Statusu pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej może uzyskać pracodawca prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy, zatrudniający nie mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający przez okres co najmniej 6 miesięcy wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynoszące:

1. co najmniej 50 %, a w tym co najmniej 20 % ogółu zatrudnionych stanowią osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, albo

2. co najmniej 30 % niewidomych lub psychicznie chorych, albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

Obniżenie i zmniejszenie alimentów na dziecko z powodu niezdolności do pracy Poznań

Pracodawca taki jest zobligowany do zapewnienia obiektów i pomieszczeń użytkowanych przez zakład odpowiadających przepisom i zasadom bhp (potwierdza to – na wniosek pracodawcy – Państwowa Inspekcja Pracy), a także uwzględniających potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higienicznosanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniających wymagania dostępności do nich. Pracodawca taki musi również zapewnić doraźną i specjalistyczną opiekę medyczną, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne.

Przepisy dopuszczają zatrudnianie pracowników z orzeczonym umiarkowanym lub nawet znacznym stopniem niepełnosprawności u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach:

1. przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej,

2. zatrudnienia w formie telepracy.

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

W niniejszej sprawie wysokość alimentów od W. G. na rzecz małoletniej I. G. ustalona została ostatni raz przez Sąd Rejonowy na kwotę 900 zł miesięcznie. Dla oceny zasadności zgłoszonego w niniejszej sprawie roszczenia należało ustalić, czy od tego okresu nastąpiła taka zmiana stosunków, która uzasadniałaby uwzględnienie powództwa.

W rozpoznawanej sprawie w okresie będącym przedmiotem zainteresowania w sytuacji małoletniej I. G. nie zaszły tego rodzaju zmiany, które uprawniałyby do obniżenia należnych jej od ojca alimentów. W przedmiotowym okresie w ocenie Sądu koszty utrzymania pozwanej nie zmniejszyły się, uległy one w pewnych zakresach wzrostowi, jednakże nie można przyjąć, że wzrost ten jest istotny. Nie budzi żadnych wątpliwości Sądu teza, że potrzeby dziecka, których zaspokojenie jest obowiązkiem rodziców wraz z wiekiem zwiększają się. Należy przyjąć, że miesięczna kwota utrzymania pozwanej wskazana przez przedstawicielkę ustawową jest tylko nieznacznie przeszacowana.

Małoletnia tak jak poprzednio zamieszkuje w tym samym miejscu, jednakże uczęszcza do innej szkoły, co wiąże się z koniecznością pokrywania comiesięcznych kosztów dojazdu. Ponadto zwiększeniu uległy koszty związane z samą edukacją, jak również ogólne koszty utrzymania, albowiem małoletnia praktycznie jest już osobą dorosłą, w tym roku kończy 18 lat. Zatem nie można przyjąć, że jej koszty utrzymania są analogiczne jak, kiedy to Sąd wydawał rozstrzygnięcie w sprawie podwyższenia alimentów.

W ocenie Sądu koszty wykazywane na pokrycie wydatków na wyżywienie zostały przeszacowane, albowiem Sąd przyjął w oparciu o zasady doświadczenia życiowego i wiedze ogólną, iż wydatki te oscylują w granicach kwoty 500 zł miesięcznie. Nie zostało wykazane, aby małoletnia miała problemy zdrowotne, korzystała ze specjalnej diety, co wiązałoby się z koniecznością zakupu droższych i lepszych produktów żywieniowych. Prócz tego wydatku zdaniem Sądu koszty związane z edukacją są nieco niższe i należało je oszacować w skali miesiąca łącznie w kwocie około 140 zł, w tym 80 zł na wycieczki oraz 60 zł na książki, przybory i pozostałe koszty. Reasumując, ten wątek w ocenie Sądu obecnie usprawiedliwiony koszt utrzymania małoletniej I. G. nie powinien przekraczać kwoty 2000 zł miesięcznie.

Wysokość obowiązku alimentacyjnego zależy nie tylko od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, ale także od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Decydująca zatem dla ustalenia wysokości obowiązku alimentacyjnego W. G. w niniejszej sprawie stała się ocena jego możliwości zarobkowych i majątkowych, gdyż górną granicą świadczeń alimentacyjnych są zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego. Powód uzasadniając swoje powództwo powoływał się na zmianę sytuacji po jego stronie.

W sprawie zostało ustalone, iż powód jest osobą całkowicie niezdolną do pracy. Pobiera od niedawna z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji rentę w wysokości 2220,09 zł brutto miesięcznie oraz dodatek pielęgnacyjny w kwocie 209,59 zł. Świadczenie zostało przyznane do dnia (…) r. Bezspornie powód nie posiada innych dochodów i nie może ich uzyskiwać z uwagi na swój stan zdrowia. Zatem Sąd, uwzględniając stan faktyczny na moment zamknięcia rozprawy, przyjąć jako całkowity dochód powoda uzyskiwane przez niego świadczenie z ZUS. Możliwości zarobkowe powoda zamykają się w łącznej kwocie renty i zasiłku pielęgnacyjnego. Możliwości te są znacznie niższe niż w okresie poprzedniego ustalania wysokości obowiązku alimentacyjnego.

Obniżenie i zmniejszenie alimentów na dziecko z powodu niezdolności do pracy Poznań

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd przyjmuje w ramach możliwości zarobkowych powoda kwotę uzyskiwanego dochodu ze świadczenia rentowego w kwocie około 2200 zł miesięcznie, a nie umniejszoną kwotę jaka pozostaje mu po zapłacie raty kredytu i zaległych alimentów i w ocenie Sądu obowiązek alimentacyjny w kwocie 750 zł w chwili obecnej jest możliwy do ponoszenia przez W. G. na rzecz małoletniej I. G.. Sąd miał przy tym także na względzie, iż wcześniej ciążył na powodzie obowiązek alimentacyjny także wobec starszej córki w kwocie po 1400 zł miesięcznie, a obecnie na rzecz tylko małoletniej pozwanej I. G.. W tym zakresie powód ma mniejsze obciążenia, zatem jego sytuacja niejako uległa poprawie, chociaż obecnie nie ma możliwości uzyskiwana dochodu z tytułu zatrudnienia.

W okresie będącym przedmiotem postępowania zmianie uległa sytuacja finansowa matki małoletniej. Dochody uzyskiwane ze stosunku pracy uległy zwiększeniu o niemal 1300 zł miesięcznie, choć nie uzyskuje już dodatkowych okresowych dochodów, ale nie spłaca już kredytu. W wyniku podziału majątku otrzymała spłatę w kwocie około 125.000 zł oraz dom, w którym zamieszkuje z córką. Na utrzymaniu ma już tylko małoletnią I. G.. Posiada ona, zdaniem Sądu, takie możliwości, które pozwalają jej w części na partycypowanie w kosztach utrzymania małoletniej pozwanej.

Reasumując, w takiej sytuacji powód nie jest w stanie uiszczać alimentów w dotychczasowej kwocie 900 zł miesięcznie. Biorąc pod uwagę wszelkie okoliczności rozpoznawanej sprawy Sąd uznał, iż powód posiada takie możliwości, które pozwalają mu na łożenie na rzecz córki kwoty wyższej niż deklarowana przez niego kwota 300 zł miesięcznie. Jako taką Sąd przyjął kwotę 750 zł miesięcznie. W ocenie Sądu jest to kwota, która stanowi obecnie górną granicę możliwości zarobkowych i majątkowych W. G., w dalszym ciągu pozwala też, uwzględniając możliwości zarobkowe i majątkowe G. G., na zaspokojenie podstawowych potrzeb małoletniej I. G.. Zaistniała zmiana ma charakter istotny. Nie można też stwierdzić na moment orzekania, by była jedynie krótkotrwała, albowiem powód z tytułu całkowitej niezdolności do pracy ma przyznaną rentę do (…) roku. Wyrok Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 10 kwietnia 2018 r. III RC 337/17

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu