Zgodnie z art. 30 § 1 KRO oboje małżonkowie są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny. Zobowiązania zaciągnięte w sprawach wynikających z zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny to - ogólnie mówiąc - nie tylko potrzeby niezbędne (wymagające bezwzględnego zaspokojenia), ale także bieżące, codzienne potrzeby, które są usprawiedliwione, normalne, stałe lub powtarzające się i dotyczą zapewnienia rodzinie wyżywienia, ubrania, mieszkania, ochrony zdrowia, rozwoju duchowego i kulturalnego oraz wychowania dzieci. Zaspokojeniu zwykłych potrzeb służą w szczególności: zakupy żywności, odzieży, drobnych przedmiotów urządzenia domowego, środków czystości, pomocy szkolnych, a także wydatki ponoszone w związku z zajmowaniem mieszkania, korzystaniem z energii elektrycznej, gazu i wody, bieżącą konserwacją mieszkania i naprawą urządzeń domowych, jak również wydatki na leczenie, zakup pomocy szkolnych, prasy, opłatę abonamentu radiowego i telewizyjnego itp. (tak: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz; Warszawa 2009 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie IV) ss. 1152). Za tego typu zobowiązania małżonkowie odpowiadają solidarnie.
Art. 30 § 1 KRO jest wyjątkiem od zasady, iż za długi odpowiedzialność ponosi swoim majątkiem osobistym tylko ten z małżonków, który zaciągnął dług. Zgodnie z wyżej przywołanym artykułem, w związku z długiem zaciągniętym w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej na zaspokojenie zwykłych potrzeb rodziny, dłużnikiem jest ten z małżonków, który ów dług zaciągnął, jednakże oboje małżonkowie są za ten dług odpowiedzialni.
Zgodnie z art. 46 KRO od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i dziale spadku. Podobne odesłanie w kwestiach proceduralnych do przepisów o dziale spadku zawiera przepis art. 567 § 3 KPC
Tożsame stanowisko Sąd Najwyższy prezentował także w postanowieniu z 11 marca 2010 roku wydanym w sprawie IV CSK 429/09, w którym wskazał, że jeżeli wnioskodawca po ustaniu wspólności majątkowej, a przed podziałem majątku wspólnego, spłacił z własnych środków dług, który powstał w trakcie trwania wspólności ustawowej i był długiem wspólnym małżonków, albo jednego z nich, ale w związku z majątkiem wspólnym, to taki dług, zgodnie z art. 686 KPC w zw. z art. 567 § 3 KPC, powinien zostać rozliczony w ramach podziału majątku wspólnego. Podstawę rozliczenia takiego długu nie stanowi jednak art. 45 § 1 KRO, gdyż przepis ten dotyczy jedynie wydatków i nakładów dokonanych z majątku osobistego na majątek wspólny albo odwrotnie w trakcie trwania wspólności ustawowej. W związku z tym zastosowanie znajdzie w tej sytuacji odpowiednio interpretowany art. 207 KC Przy czym, strony mogą dochodzić także swoich roszczeń z tego tytułu w ramach postępowania procesowego, jeżeli brak jest majątku wspólnego, który podlegałby podziałowi.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 1
Powódka W. L. wytoczyła powództwo przeciwko R. K. o zapłatę kwoty 5 000 złotych. W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że Sąd Okręgowy rozwiązał przez rozwód małżeństwo stron. W czasie trwania związku małżeńskiego, w dniu 30 czerwca strony zawarły umowę kredytu odnawialnego w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym w (...) S.A. w kwocie 10 000 złotych. Kredyt ten został przeznaczony na cele konsumpcyjne. W związku z charakterem tego zobowiązania i rosnącymi z tego tytułu zaległościami, powódka w dniu 9 maja 2016 roku dokonała całkowitej spłaty kredytu odnawialnego. Pismem z 6 kwietnia powódka wezwała pozwanego do zapłaty połowy spłaconego przez nią kredytu odnawialnego w terminie 7 dni. Zakreślony termin upłynął bezskutecznie. W związku z tym, w dniu 30 maja powódka skierowała do Sądu Rejonowego zawezwanie do próby ugodowej, jednak pozwany nie stawił się w wyznaczonym przez Sąd terminie. W tej sytuacji zdaniem powódki niniejszy pozew jest uzasadniony i konieczny.
Wskazać należy, że Sąd Rejonowy postanowieniem ustalił skład majątku wspólnego W. L.i R. K., dokonał podziału tegoż majątku oraz zasądził od R. K. na rzecz W. L.m.in. kwotę 3 023,49 złotych tytułem połowy spłaconych przez nią odsetek od kredytu odnawialnego w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym. U podstaw powyższego rozstrzygnięcia legło ustalenie, że w dniu 30 czerwca W. L., wobec braku zdolności kredytowej przez R. K. wynikającego z figurowania w krajowym rejestrze dłużników, zaciągnęła kredyt odnawialny w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym w (...) Banku (...) S.A. w kwocie 10 000 złotych. W. L. była wyłącznym posiadaczem rachunku, przy czym małżonkowie korzystali z niego wspólnie. Środki z kredytu zostały z wydatkowane na potrzeby wspólne małżonków, w tym na pokrycie niektórych kosztów prac wykończeniowych w nowo pobudowanym budynku mieszkalnym. Na dzień orzekania w sprawie o podział majątku wspólnego, kapitał kredytu odnawialnego pozostawał niespłacony.
Przesłuchany w charakterze strony w niniejszej sprawie pozwany również zeznał, że korzystał z przedmiotowego rachunku bankowego powódki, znał PIN do karty bankomatowej powódki i z karty tej korzystał wypłacając mniejsze kwoty. Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że powództwo W. L .jest uzasadnione. Powódka bowiem, w ramach niniejszego procesu wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz połowy spłaconego przez nią z własnych środków długu z tytułu zaciągniętego przez nią w trakcie trwania wspólności majątkowej kredytu odnawialnego w kwocie 10 000 złotych, który został z wydatkowany na potrzeby wspólne małżonków, w tym na pokrycie niektórych kosztów prac wykończeniowych w nowo pobudowanym budynku mieszkalnym, i który na dzień orzekania w sprawie o podział majątku wspólnego nie był spłacony.
Biorąc pod uwagę przepis art. 43 § 1 KRO, który zawiera domniemanie, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym i opierając się na treści art. 207 KC, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki połowę uiszczonej przez nią kwoty tytułem spłaty kredytu, tj. 5 000 złotych. Wyrok Sądu Rejonowego - I Wydział Cywilny z dnia 16 listopada 2018 r. I C 308/18
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 2
A. J. (1) wystąpił z powództwem przeciwko S. M. obecne nazwisko C. o zapłatę kwoty 18 647,86 złotych wraz z ustawowymi odsetkami do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w czasie pozostawania w związku małżeńskim z pozwaną zostały wspólnie zaciągane zobowiązania finansowe, które były przeznaczone na zakup rzeczy gospodarstwa domowego oraz na spłatę wcześniejszych kredytów. A. J. (1) powołał się na fakt, iż strony od momentu zawarcia małżeństwa tj. od dnia 15 czerwca miały ustanowioną ustawową wspólność majątkową do dnia 6 maja. Zadłużenia wraz z odsetkami związanymi ze zwłoką spłaty, które powód poniósł samodzielnie, miały wynosić łącznie 37 295,73, na co składało się:
- kredyt na kupno chłodziarko – zamrażarki w S. C. Bank w kwocie 1 854,17 złotych,
- kredyty w Kasie S. w łącznej kwocie 7 647,46 złotych,
- zobowiązania w (...) Bank (...) w łącznej kwocie 27 794,1 złotych.
Mając na uwadze powyższe A. J. (1) zażądał od pozwanej połowy poniesionych łącznie zobowiązań tj. kwoty wskazanej w pozwie.
W odpowiedzi na pozew pozwana S. C. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Na rozprawie pozwana uznała powództwo do kwoty 1 963,24 zł. W uzasadnieniu pozwana podniosła, że zobowiązania były zaciągane wyłącznie przez powoda, który podczas rozprawy rozwodowej miał zobowiązać się do ich spłaty nie chcąc od niej pieniędzy. S. M. wskazała również na swoją ciężką sytuację związaną z koniecznością samotnego wychowywania dziecka oraz rzekome porzucenie jej przez powoda dla innej kobiety.
W ramach niniejszego postępowania powód udowodnił, iż w trakcie trwania wspólności majątkowej zostały zaciągane kredyty, które były przeznaczone na wydatki związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego (np. zakup chłodziarko-zamrażarki) oraz w celu spłaty już zaciągniętych zobowiązań wobec banków oraz także po to, by zdobyć środki finansowe, na pokrycie bieżących kosztów utrzymania.
W ocenie Sądu, twierdzenie pozwanej, iż nie wszystkie zaciągane zobowiązania były jej wiadome nie jest wiarygodne. Przede wszystkim należy podkreślić, iż powód przez cały czas trwania wspólności majątkowej małżeńskiej pracował na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony uzyskując z tego tytułu dochód, natomiast pozwana pracowała na w oparciu o umowę na czas określony, co niewątpliwie ma znaczenie w przypadku oceny zdolności kredytowej. W związku z powyższym pozwana nie musiała być zawsze stroną podpisywanych umów kredytowych, gdyż A. J. (2) posiadał odpowiednią zdolność kredytową, z uwagi na fakt, że otrzymywał regularne wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę na czas nieokreślony.
Ponadto, będąc słuchaną w charakterze strony w ramach tego postępowania, a także o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej pozwana S. C. określiła na co zostały zaciągane kredyty i w jaki sposób odbywały się ich spłaty. Zakup chłodziarko-zamrażarki, na który został wzięty kredyt również nie był stronę pozwaną kwestionowany.
Na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego i zaoferowanych przez powoda dowodów, jak również stanowiska pozwanej złożonego na rozprawie w którym potwierdziła wszystkie zaciągnięte zobowiązania za wyjątkiem pożyczki z dnia 15 października zaciągniętej w Kasie S., Sąd ustalił , że znaczna część zobowiązań powstałych w trakcie trwania wspólności majątkowej została spłacona po ustanowieniu rozdzielności majątkowej z majątku osobistego A. J. (1). Sąd uznał w całości za wiarygodne przesłuchanie pozwanej, która ostatecznie przyznała, iż w spłacie zaciągniętych kredytów uczestniczyła jedynie w pewnym stopniu.
Sąd wziął pod uwagę fakt, iż powód dokładnie obliczył wartość poszczególnych zobowiązań i dokonał rozróżnienia na kwoty wpłacone wspólnie z pozwaną oraz takie, których dokonał samodzielnie z własnych środków, co nie zostało ostatecznie zakwestionowane przez pozwaną.
Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że powództwo A. J. (1) o zapłatę jest uzasadnione. Powód bowiem, w ramach niniejszego procesu wniósł o zasądzenie od pozwanej na jej rzecz połowy spłaconych przez niego z własnych środków zobowiązań, które zostały zaciągnięte czasie wspólności majątkowej. W toku procesu wykazano natomiast, że kwota żądna pozwem nie uwzględniła niektórych wpłat dokonanych ze środków wspólnych, wobec czego żądanie powoda zostało uwzględnione w 80 %.
Biorąc pod uwagę przepis art. 43 § 1 KRO, który zawiera domniemanie, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym i opierając się na treści art. 207 KC, Sąd zasądził od pozwanej S. M. na rzecz powoda A. J. (1) połowę uiszczonej przez niego kwoty tytułem spłaty za wszystkie zobowiązania wskazane w przedmiotowej sprawie, a które powód poniósł ze środków własnych, tj. kwotę 14 806,72 złotych. (29 613,45 : 2 = 14 806,72). Wyrok Sądu Rejonowego - I Wydział Cywilny z dnia 4 lipca 2017 r. I C 469/16
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.