Zgodnie z przepisem art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub wychowanie dziecka, w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania dziecka (art. 135 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Zakres potrzeb dziecka, które powinny być przez rodziców zaspokajane, wyznacza treść art. 96 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, według którego rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie – odpowiednio do jego uzdolnień – do pracy dla dobra społeczeństwa. Stosownie do tej dyrektywy rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), a także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego), dostarczania rozrywek i wypoczynku. Zgodnie z utrwaloną w orzecznictwie zasadą, dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, i to zarówno wtedy, gdy żyją z nimi wspólnie, jak i wtedy, gdy żyją oddzielnie. Oznacza to, że rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne odpowiadające tym, w jakich żyją sami.
Osoba, która dostarcza drugiemu środków utrzymania lub wychowania nie będąc do tego zobowiązana albo będąc zobowiązana z tego powodu, że uzyskanie na czas świadczeń alimentacyjnych od osoby zobowiązanej w bliższej lub tej samej kolejności byłoby dla uprawnionego niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, może żądać zwrotu od osoby, która powinna była te świadczenia spełnić. Zwrócić należy uwagę, iż powyższy przepis dotyczy takich sytuacji, w których potrzeby uprawnionego do alimentacji, które nie zostały zaspokojone należnymi świadczeniami osoby zobowiązanej w pierwszej lub potrzeby te zostają pokryte dzięki świadczeniom innych osób, aktualnie zobowiązanych do alimentacji w tej samej kolejności, które świadczą na rzecz uprawnionego ponad własny obowiązek z tego powodu, że inny zobowiązany w tej samej kolejności obowiązku swego nie wypełnia (Wierciński J. Komentarz do art. 140 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, SiP LEX). A zatem okoliczność tego rodzaju, iż zamiast obojga rodziców koszty utrzymania dziecka w całości ponosi tylko jedno z nich jest typową sytuacją stanowiącą podstawę do wystąpienia z roszczeniem opisanym w przepisie art. 140 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie bowiem z dyspozycją art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samo, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Wskazać należy, że wykładania art. 133 § 2 KRO nie może zostać dokonywana w oderwaniu od art. 94 KRO na mocy którego na rodzicach spoczywa obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień.
Zauważyć należy, iż roszczenia zwrotne z art. 140 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie mają charakteru roszczeń alimentacyjnych. Są cywilnoprawnymi roszczeniami majątkowymi. Mogą być przedmiotem dziedziczenia, zapisu, przelewu i można się ich zrzec. Do tych roszczeń nie mają zastosowania przepisy materialnoprawne odnoszące się do alimentów, a więc wierzytelność z tego tytułu można umorzyć przez potrącenie. Nie korzystają one w zasadzie z ochrony i ułatwień procesowych właściwych dla roszczeń alimentacyjnych.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Sprawa sądowa opracowana przez KancelarięMałoletnia powódka W. S. reprezentowana przez przedstawicielkę ustawową I. S. wniosła przeciwko D. S. pozew o zasądzenie alimentów na kwotę 1000 zł miesięcznie płatne do rąk przedstawicielki ustawowej małoletniej do dnia 10 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat począwszy od daty wniesienia powództwa. Jednocześnie strona powodowa tytułem roszczenia regresowego wniosła o zasądzenie kwoty 1000 zł miesięcznie za okres 2 lat przed wniesieniem pozwu do dnia wytoczenia powództw wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od daty wniesienia powództwa do dnia zapłaty należności z tytułu nie łożenia przez pozwanego na rzecz małoletniej powódki i nie przekazywania swoich zarobków do wspólnego gospodarstwa domowego. W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż od 1 listopada pozwany nie łożył na utrzymanie wspólnego gospodarstwa domowego oraz na utrzymanie małoletniej córki. Miesięczny dochód pozwanego wynosi ok 2500 – 3000 zł. Natomiast matka małoletniej powódki zarabia miesięcznie ok 1740 zł. Koszty utrzymania małoletniej W. S. wynoszą natomiast ok 1600 zł miesięcznie (pozew – k. 1 – 4). W piśmie z dnia 8 grudnia 2015 roku sprecyzowano, iż roszczenie regresowe obejmuje kwotę 24 000 zł.
W tych okolicznościach roszczenie o zasądzenie kwoty 24 000 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych na utrzymanie małoletniej W. S. uznać należy za nieudowodnione. W pierwszej kolejności wskazać należy na to, iż strona powodowa nie wykazała, iż w takiej właśnie wysokości dokładnie od 1 listopada ponoszone były wydatki na utrzymanie małoletniej. Okoliczność tego rodzaju, iż w chwili obecnej koszty utrzymania małoletniego wynoszą 1200 zł nie przesądza o tym, iż koszty te były takie same 2 czy 3 lata wcześniej. Jednocześnie w ocenie Sądu obecne możliwości finansowe pozwanego nie pozwalałyby na spłatę tego zadłużenia. W tych okolicznościach powództwo o zapłatę roszczenia regresowego należało oddalić. Wyrok Sądu Rejonowego – VI Wydział Rodzinny i Nieletnich VI RC 476/15
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
