Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Mąż albo żona przy podziale majątku ukrył, schował majątek wspólny – pieniądze, lokaty i konta w banku

Z art. 31 § 1 KRO wywieść można domniemanie, że majątek uzyskany w toku trwania wspólności majątkowej małżeńskiej stanowi majątek wspólny małżonków (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 1998 roku, sygn. akt I CKN 830/97, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 06 lutego 2003 roku, sygn. akt IV CKN 1721/00). W konsekwencji to ten, kto twierdzi, że składnik majątkowy nabyty w czasie trwania związku małżeńskiego nie wchodzi do majątku wspólnego, ma udowodnić, że dany składnik majątkowy wchodzi do majątku osobistego jednego z małżonków, a nie do majątku wspólnego.

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;

2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;

3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;

4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;

5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;

6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;

7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;

8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;

9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;

10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.

Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód skutkuje ustaniem wspólności majątkowej. Zgodnie z art. 684 KPC w związku z art. 567 § 3 KPC w związku z art. 46 KRO, skład i wartość majątku podlegającego podziałowi byłych małżonków ustala sąd. Przyjmuje się powszechnie, że stan majątku ustala się według daty ustania wspólności, natomiast jego wartość według cen z chwili dokonywania podziału, czyli zamknięcia rozprawy (por.: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 września 1974 roku, III CZP 58/74; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2010 roku, IV CSK 429/09; oraz T. Demendecki, Komentarz do art. 684 KPC w: A. Jakubecki (red.) Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania cywilnego). Co do zasady, przedmiotem postępowania o podział jest majątek, który był objęty wspólnością majątkową i istniał w dacie jej ustania. Ruchomości i nieruchomości wchodzące w skład majątku w tej dacie muszą jednak istnieć w dacie dokonywania podziału, bowiem decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia mają okoliczności istniejące w dacie zamknięcia rozprawy ( art. 316 KPC w związku z art. 13 § 2 KPC).

O rozstrzygnięciach sądu dotyczących dzielonego mienia decydują we wszystkich sprawach działowych, okoliczności istniejące w chwili podziału (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 sierpnia 1979 roku, III CRN 137/79, OSN 1980, z. 2, poz. 33). Zasadą jest bowiem, że podział majątku wspólnego obejmuje składniki należące do tego majątku w dacie ustania wspólności ustawowej oraz istniejące w chwili dokonywania podziału.

Zgodnie z przepisem art. 36 § 2 KRO zasadą jest samodzielne zarządzanie majątkiem wspólnym przez każdego z małżonków. Konsekwencją szerokiego zakresu uprawnień małżonków do samodzielnego zarządzania majątkiem wspólnym jest, wyrażona w przepisie art. 36 § 1 KRO, konieczność udzielania sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.

Od powyższej zasady przepisy KRO przewidują trzy wyjątki:

1)  pierwszy z nich przewidziany jest przepisem art. 36 § 3 KRO, zgodnie z którym małżonek wykonujący zawód lub prowadzący działalność gospodarczą ma wyłączne prawo do samodzielnego zarządu przedmiotami majątkowymi służącymi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej;

2)  drugi to określona przepisem art. 361 § 1 KRO możliwość sprzeciwienia się przez współmałżonka czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka;

3)  trzecim wyjątkiem jest konieczność wyrażenia przez drugiego małżonka zgody na skuteczne dokonanie czynności prawnej przez współmałżonka.

Zgoda obligatoryjna jest niezbędna do ważności czynności prawnych określonych w przepisie art. 37 § 1 KRO, to jest do dokonania:

1)  czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków,

2)  czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal,

3)  czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego i przedsiębiorstwa,

4)  darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem darowizn zwyczajowo przyjętych.

Wprawdzie art. 36 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewiduje co do zasady, że każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, jednak art. 361 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego daje drugiemu z małżonków możliwość sprzeciwu wobec czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzanym przez drugiego małżonka, z wyjątkiem czynności w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzających do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanych w ramach działalności zarobkowej.

Mąż albo żona przy podziale majątku ukrył, schował majątek wspólny – pieniądze, lokaty i konta w banku Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

Co do zasady, nie jest wyłączone dokonywanie przez małżonków „przesunięć” między majątkiem wspólnym, a ich majątkami osobistymi w drodze czynności prawnych. Ograniczenie w tym zakresie jest tylko jedno, aby takie „przesunięcia” nie doprowadziły w istocie do likwidacji majątku wspólnego. Na ten temat wielokrotnie wypowiadał się już Sąd Najwyższy, dopuszczając dokonywanie takich czynności prawnych (por.: uchwała z dnia 16 stycznia 1964 r., III CO 64/63, OSNCP 1964, nr 11, poz. 220; wyrok z dnia 17 listopada 1967 r., I CR 296/66, OSNCP 1968, nr 7, poz. 125; uchwała 7 sędziów z dnia 10 kwietnia 1991 r. III CZP 76/90, OSN 1991, z. 10-12, poz. 17; uchwała z dnia 19 grudnia 1991 r., III CZP 133/91, z. 7-8, poz. 171; postanowienie z dnia 20 lutego 2008 r., II CSK 451/07). Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach dopuszczał takie przesunięcia w zakresie wszelkich składników majątku wspólnego, takich jak: pieniądze, ruchomości, nieruchomości i prawa majątkowe. Zgodne przesunięcia składników majątkowych z majątku wspólnego do osobistego mieszczą się w służącym małżonkom prawie zarządu majątkiem wspólnym. Rozporządzeniu przez małżonka w czasie trwania wspólności ustawowej przedmiotem wchodzącym w skład majątku wspólnego na rzecz drugiego małżonka za jego zgodą nie sprzeciwiają się w szczególności przepisom art. 36-40 KRO regulującym zarząd majątkiem wspólnym. Dysponowanie składnikami wchodzącymi w skład majątku dorobkowego stanowi bowiem wyłączne prawo małżonków, byle nie sprzeciwiał się temu konkretny przepis prawa, w tym art. 35 KRO

Rozliczeniu w ramach sprawy o podział majątku podlegają środki pieniężne pobrane przez małżonka ze wspólnego rachunku bankowego byłych małżonków i zużyte na jego prywatne potrzeby. W judykaturze prezentowany jest pogląd, zgodnie z którym jeśli ulokowane na rachunku bankowym środki stanowiące składnik majątku wspólnego zostały przeznaczone na własne obiektywnie usprawiedliwione potrzeby związane z utrzymaniem jednego z małżonków, choćby zużycie tych składników w czasie trwania wspólności ustawowej nastąpiło bez zgodny drugiego współmałżonka, brak jest podstaw do konstruowania odpowiedzialności odszkodowawczej pomiędzy małżonkami (tak między innymi Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 2 października 2008 roku, II CSK 203/08).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniach z dnia 17 kwietnia 2000 r. sygn. V CKN 25/00 oraz z dnia 12 maja 2016 r. sygn. IV CSK 600/15 treść art. 45 KRO nie wyczerpuje zakresu ewentualnych rozliczeń między małżonkami, dotyczących czasu, kiedy pozostawali oni we wspólności majątkowej. Każdy z małżonków może żądać rozliczenia z tytułu nieuzasadnionego zbycia i roztrwonienia przez drugiego małżonka składników majątku wspólnego. Roszczenie takie ma charakter odszkodowawczy i swą ogólną podstawę znajduje w art. 415 KC., może zatem obejmować nie tylko powstałą stratę, ale i utracone korzyści, które weszłyby do majątku wspólnego. Rozliczenie tej straty przeprowadza się między innymi w taki sposób, że kwoty, które małżonek obowiązany jest zwrócić na rzecz majątku wspólnego, dolicza się do wartości tego majątku, a następnie zalicza na udział małżonka zobowiązanego do zwrotu.

Gdy więc środki te zostaną wydatkowane w sposób nieusprawiedliwiony, drugiemu małżonkowi należy się zwrot połowy tych środków wydatkowanych w sposób nieuzasadniony. Roszczenie to należy traktować podobnie jak roszczenie z tytułu zwrotu wydatków z majątku wspólnego na majątek osobisty, a jego podstawę stanowi art. 415 KC Zaś, ciężar wykazania usprawiedliwionego charakteru potrzeb, spoczywa na małżonku, który wydatkował owe środki (tak między innymi Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 19 czerwca 2009 roku, V CSK 485/08, Krystyna Skiepko „Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków.” Warszawa 2015 rok).

W sytuacji gdy więzi gospodarcze zostają zerwane, a środki wspólne stron zużywa ten z małżonków, przy którym pozostają ich małoletnie dzieci należy uznać, że przeznaczanie wówczas środków na utrzymanie rodziny jest działaniem w granicach prawa, a słuszność zużytkowania środków podlega ochronie z punktu widzenia zasad współżycia społecznego.

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

K. W. (1) wniosła o uzupełniający podział wspólnego majątku małżeńskiego nabytego w czasie małżeństwa z J. W.. Wskazała, że małżeństwo stron zostało rozwiązane wyrokiem, jednak jeszcze przed uprawomocnieniem się wyroku – strony ustanowiły rozdzielność majątkową i w tym samym dniu dokonały podziału majątku wspólnego w zakresie dwóch lokali mieszkalnych i samochodów. Wnioskodawczyni dodała, że były mąż zataił przed nią posiadanie środków finansowych zgromadzonych w trakcie małżeństwa na dwóch rachunkach bankowych prowadzonych na jego nazwisko w (…) i mBanku, o czym dowiedziała się z innej sprawy sądowej z udziałem stron. Zdaniem wnioskodawczyni podział majątku dokonany aktem notarialnym nie obejmował wszystkich składników majątku wspólnego, lecz jedynie składniki wymienione w treści aktu. Według wnioskodawczyni oświadczenie stron o braku jakichkolwiek dalszych roszczeń zawarte w tym akcie notarialnym odnosi się do praw i składników majątkowych wymienionych w tym akcie, zgodnie z literalnym brzmieniem tego oświadczenia. Uczestnik nie zajął stanowiska w sprawie.

Mąż albo żona przy podziale majątku ukrył, schował majątek wspólny – pieniądze, lokaty i konta w banku Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

Uczestnicy zawarli umowę częściowego podziału majątku wspólnego w zakresie dwóch lokali mieszkalnych i dwóch samochodów. Na mocy tej umowy prawo własności lokali mieszkalnych i jednego samochodu przypadło uczestnikowi, a wnioskodawczyni prawo własności drugiego auta. W paragrafie 3 aktu notarialnego stawający określili wartość przedmiotów objętych umową na kwotę łącznie 450.000 zł. Oświadczyli również, że umowę zawierają bez żadnych spłat i dopłat oraz że nie mają względem siebie żadnych roszczeń majątkowych z tytułu łączącej ich dotychczas wspólności powyższych praw i że w ten sposób dokonany podział majątku objętego uprzednio wspólnością ustawową majątkową małżeńską wyczerpuje ich roszczenia co do tego majątku.

W trakcie sprawy sądowej z powództwa J. W. przeciwko K. W. (1) o zapłatę prowadzonej przez tut. Sąd wnioskodawczyni dowiedziała się na rozprawie, że były mąż posiadał w trakcie małżeństwa dwa rachunki bankowe: w mBanku i (…).

Pismem pełnomocnik wnioskodawczyni wezwał uczestnika do dokonania dobrowolnego uzupełaniającego podziału majątku wspólnego w zakresie środków finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych w (…) S.A. w W. o numerze (…) i w banku (…) S.A. w W. o numerze (…), żądając przedłożenia sald tych rachunków.

Pismem pełnomocnik uczestnika stwierdził, że nie widzi możliwości dokonania dalszego podziału majątku wspólnego uczestników, gdyż aktem notarialnym strony dokonały podziału całego majątku.

Wnioskodawczyni złożyła oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia zawartego w akcie notarialnym dotyczącym podziału majątku wspólnego, iż objęty tym aktem podział majątku wyczerpuje jej roszczenia co do tegoż majątku, powołując się na błąd, albowiem nie została poinformowana, że poza dzielonymi prawami w skład majątku wspólnego wchodziły również środki finansowe na rachunkach bankowych byłego męża.

W skład majątku wspólnego małżeńskiego K. W. (1) i J. W. na dzień ustania wspólności ustawowej małżeńskiej, oprócz majątku objętego umową o podział majątku wspólnego wchodziły środki pieniężne na następujących rachunkach bankowych:

1. w banku (…) S.A. w W. o numerze (…) w kwocie 8.008,93 zł,

2. w (…) S.A. w W. o numerze (…) w kwocie 266.144,55 zł.

Sąd podzielił stanowisko wnioskodawczyni, że oświadczenia stron zawarte w paragrafie 3 aktu notarialnego sporządzonego za numerem repertorium o braku jakichkolwiek dalszych roszczeń względem siebie odnosiły się jedynie do praw majątkowych wymienionych w tym akcie, zgodnie z literalnym brzmieniem tych oświadczeń. Strony umowy o podział majątku wspólnego oświadczyły bowiem, że umowę zawierają bez żadnych spłat i dopłat oraz że nie mają względem siebie żadnych roszczeń majątkowych z tytułu łączącej ich dotychczas wspólności praw wymienionych w umowie i że w ten sposób dokonany podział majątku objętego uprzednio wspólnością ustawową majątkową małżeńską wyczerpuje ich roszczenia co do tego majątku. Strony nie odwołały się więc do majątku wspólnego nie objętego umową. Wnioskodawczyni w ocenie Sądu nie zrzekła się wiec roszczeń co do tego majątku. Gdyby miała zamiar to uczynić, powinno to być wyraźnie wy artykułowane w treści umowy. Nie można domniemywać zrzeczenia się roszczeń w sposób dorozumiany.

Mąż albo żona przy podziale majątku ukrył, schował majątek wspólny – pieniądze, lokaty i konta w banku Poznań Warszawa adwokat radca prawny prawnik kancelaria

Sąd postanowił:

1. Ustalić, że w skład majątku wspólnego małżeńskiego K. W. (1) i J. W. na dzień ustania wspólności ustawowej małżeńskiej, oprócz majątku objętego umową o podział majątku wspólnego wchodziły środki pieniężne na następujących rachunkach bankowych:

2. w banku (…) S.A. w W. o numerze (…) w kwocie 8.008,93 zł (osiem tysięcy osiem złotych 93/100),

3. w (…) S.A. w W. o numerze (…) w kwocie 266.144,55 zł (dwieście sześćdziesiąt sześć tysięcy sto czterdzieści cztery złote 55/100);

4. Dokonać uzupełniającego podziału majątku wspólnego uczestników w ten sposób, że środki pieniężne opisane w punkcie I. przyznać na własność J. W.;

5. Zasądzić na rzecz wnioskodawczyni K. W. (1) od uczestnika J. W. tytułem spłaty kwotę 137.076,74 zł (sto trzydzieści siedem tysięcy siedemdziesiąt sześć złotych 74/100). Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny I Ns 281/17

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu