Dobro rodziny jest celem ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej, bowiem ten ustrój zapewnia jej ustabilizowaną bazę materialną i najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych, stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny. Nie znaczy to jednak, że ze względu na dobro rodziny ustrój ten powinien być utrzymywany bez względu na stan aktualnie istniejącej sytuacji majątkowej pomiędzy małżonkami. Celem zatem postępowania o rozdzielność majątkową jest wyjaśnienie, czy zaistniały takie ważne w rozumieniu art. 52 § 1 KRO powody, które uzasadniają takie orzeczenie.
Przez ważne powody, dające podstawę do rozdzielności majątkowej, przyjęło się, w doktrynie i w judykaturze, rozumieć wytworzenie się takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych wywołuje stan pociągający za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny (por. m.in. uchwały pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 27 marca 1972 r., III CZP 69/70, OSNCP 1973, nr 2, poz. 20, oraz z dnia 9 czerwca 1976 r., III CZP 46/75, OSNCP 1976, nr 9, poz. 184, w nowszym orzecznictwie por. m.in. wyrok z dnia 8 maja 2003 r., II CKN 78/01, Legalis, z dnia 23 lutego 2003 r., II CKN 398/01, nie publ.).
Ważne powody uzasadniające rozdzielność majątkową mają miejsce także wówczas, gdy jeden z małżonków wskutek zaniedbywania swych obowiązków względem rodziny nie przyczynia się do powstania majątku albo majątek ten marnotrawi. Rodzi to więc obowiązek możliwie najdalej posuniętej wnikliwości przy badania oraz ustalaniu, jak układają się stosunki osobiste i stosunki majątkowe między stronami, oraz odpowiedniej rozwagi przy ocenie, czy istnieją podstawy do rozdzielności majątkowej, zwłaszcza, gdy ma ona zostać zniesiona z mocą wsteczną.
Za ważne powody należy uznać również okoliczności, których źródła tkwią w rozdźwiękach między małżonkami natury osobistej, stwarzających taką sytuację, że wykonywanie przez każdego z nich zarządu nad ich wspólnym majątkiem jest niemożliwe lub w znacznym stopniu utrudnione i że wspólność majątkowa przestaje służyć dobru założonej przez małżeństwo rodziny (wyrok Sądu Najwyższego z 6.11.1972 r. w sprawie III CRN 250/72 OSNCP rok 1973, nr 6, poz. 113).
Nie budzi wątpliwości, że tym ważnym powodem może być separacja małżonków, uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Sytuacja taka stwarza bowiem z reguły zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków. W sprawie o roszczenie określone w art. 52 KRO decydujące znaczenie mają zatem kwestie czysto majątkowe i możliwość porozumienia małżonków w sprawach związanych z zarządem ich majątkiem.
Podstawową zatem kwestią, która powinna być w takim postępowaniu wyjaśniona, jest to, czy wiążąca strony wspólność majątkowa stanowi ustabilizowaną bazę materialną rodziny, a więc czy spełnia funkcję leżącą u podstaw jej powołania.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
