Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Dwukrotne i ponowne egzekwowanie oraz ściąganie alimentów czas zamieszkiwania i utrzymywania całej rodziny

Obok powództwa ekscydencyjnego wyróżnia się powództwo opozycyjne, w tym w szczególności powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności (wyroku sądu, katu notarialnego czy ugody). Ma ono na celu merytoryczną obronę dłużnika przed egzekucją. Legitymowanym czynnie jest zatem przede wszystkim dłużnik, czyli podmiot wymieniony w tytule wykonawczym. Może on żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo jego ograniczenia w dwóch sytuacjach:

1) jeśli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście (art. 840 § 1 pkt 1 KPC); lub

2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne, a także na zarzucie potrącenia (art. 840 § 1 pkt 2 KPC). Okoliczności te są podstawami powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności.

Dwukrotne i ponowne egzekwowanie oraz ściąganie alimentów czas zamieszkiwania i utrzymywania całej rodziny Poznań

Podstawy powództwa określone w art. 840 § 1 pkt 1 KPC umożliwiają kwestionowanie treści tytułu egzekucyjnego niebędącego orzeczeniem sądu, czyli np. treści ugody sądowej, ugody zawartej przed sądem polubownym, aktu notarialnego, czy też innych tytułów egzekucyjnych, które nie są orzeczeniem sądu powszechnego. W związku z tym, że powyższe tytuły egzekucyjne nie korzystają z przymiotu powagi rzeczy osądzonej, możliwe jest kwestionowanie ich zasadności w drodze powództwa przeciwegzekucyjnego.

Podstawy powództwa określone w art. 840 § 1 pkt 2 KPC opierają się natomiast na zaistnieniu zdarzeń powodujących wygaśnięcie zobowiązania lub brak możliwości jego egzekwowania. Do tego typu zdarzeń należy zaliczyć przede wszystkim: wykonanie zobowiązania, spełnienie za zgodą wierzyciela innego świadczenia (art. 453 KC), potrącenie (art. 498 KC), odnowienie (art. 506 KC), zwolnienie z długu (art. 508 KC), przedawnienie roszczenia stwierdzonego tytułem egzekucyjnym.

O ile w przypadku powództwa o zwolnienie spod egzekucji ustawodawca przewidział termin, w którym możliwe jest wytoczenie tego powództwa, o tyle takiego terminu nie wskazano w stosunku do powództwa opozycyjnego. Przepisy określają jednak pewne ramy czasowe, w których możliwe jest wniesienie tego typu pozwu. Przede wszystkim wykładnia językowa art. 840 KPC wskazuje na możliwość wytoczenia powództwa opozycyjnego w razie istnienia tytułu wykonawczego. Biorąc pod uwagę fakt, że tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności (art. 776 zd. 2 KPC), uznać należy, iż powództwo opozycyjne może zostać wytoczone dopiero po nadaniu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Samo istnienie prawomocnego wyroku, nakazu zapłaty, czy też postanowienia nie jest jeszcze podstawą do wytoczenia powództwa przewidzianego w art. 840 KPC, którego celem jest merytoryczna obrona przed egzekucją.

Przed nadaniem klauzuli wykonalności dłużnik może natomiast wystąpić z powództwem o ustalenie (art. 189 KPC), że obowiązek stwierdzony tytułem egzekucyjnym przestał istnieć. Brak również wątpliwości w doktrynie i orzecznictwie, że dłużnik traci uprawnienie do wytoczenia powództwa opozycyjnego w chwili, w której doszło do wyegzekwowania świadczenia objętego tytułem wykonawczym w całości lub w określonej części w odniesieniu do już wyegzekwowanego świadczenia. Nie ma przy tym znaczenia, czy postępowanie egzekucyjne wobec dłużnika zostało już wszczęte czy nie – ważne, by była potencjalna możliwość wszczęcia tego postępowania poprzez istnienie w obrocie prawnym danego tytułu wykonawczego.

Dwukrotne i ponowne egzekwowanie oraz ściąganie alimentów czas zamieszkiwania i utrzymywania całej rodziny Poznań

Powództwo opozycyjne ma na celu pozbawienie lub ograniczenie wykonalności tytułu wykonawczego. W razie istnienia podstaw powództwa prawo do jego wytoczenia może być realizowane przez dłużnika, nawet jeśli możliwość wykonania tytułu wykonawczego jest tylko potencjalna. Zatem obawa przed wykonaniem tytułu wykonawczego to wystarczający powód do wytoczenia sprawy, choćby wierzyciel jeszcze nie wystąpił z wnioskiem o wszczęcie egzekucji. Prowadzi to do wniosku, że w razie wytoczenia powództwa o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, uznanie przy pierwszej czynności procesowej żądania pozwu przez pozwanego nie uzasadnia obciążenia powoda kosztami procesu, bowiem samo dysponowanie tytułem wykonawczym przez pozwanego jest podstawą do uznania, że dał on powód do wytoczenia sprawy.

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

R. R. jako podstawę swojego roszczenia wskazał spełnienie roszczenia, objętego przedmiotowym tytułem wykonawczym, ewentualnie jego przedawnienie. Żądanie pozwu dotyczy okresu od 10 lutego 2007 r. do 30 lipca 2016 r., zatem sąd tylko za ten okres badał istnienie przesłanek, uzasadniających pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Okręgowego w Płocku z dnia 19 stycznia 2007 r. w sprawie I C 2624/06, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności mocą postanowienia z dnia 11 marca 2014 r. Roszczenie powoda okazało się częściowo zasadne, powód bowiem wykazał, że wykonał zobowiązanie, należne za niektóre z okresów, za które obowiązany był do płatności alimentów na rzecz dzieci, a objęte wyrokiem z dnia 19 stycznia 2007 r.

Dwukrotne i ponowne egzekwowanie oraz ściąganie alimentów czas zamieszkiwania i utrzymywania całej rodziny Poznań

W okresie po rozwodzie, kiedy R. R. nie mieszkał z rodziną, tj. przez okres ok. 6 miesięcy, alimenty w pełnej kwocie uiszczała za niego matka, M. R. (1). Stąd też uznać należało, że za okres od 10 lutego 2007 r. do 31 lipca 2007 r. zobowiązanie alimentacyjne powoda zostało wykonane. Zasadnie więc powód żąda w tej części pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego, skoro zobowiązanie wygasło.

Kiedy byli małżonkowie pogodzili się po rozwodzie i zamieszkali razem, tj. w okresie od 1 sierpnia 2007 r. do 14 lutego 2014 r., prowadzili wspólne gospodarstwo domowe, wszystkie swoje dochody przeznaczali na potrzeby rodziny, wspólnie decydowali o wydatkach. Od 2007 r. do 2011 r. jedynym dochodem rodziny były zarobki powoda, w kwocie od 2.000 do 3.000 zł miesięcznie, była żona powoda nie pracowała, nie miała własnych dochodów, otrzymywała jedynie pomoc na niepełnosprawne dziecko w kwocie ok. 700- 800 zł miesięcznie. Rodzina otrzymywała także niewielką pomoc finansową od matki powoda i rodziców K.

Od 2011 r. ich sytuacja finansowa poprawiła się, kiedy K. R. prowadziła przy pomocy męża firmę, dochody wynosiły od 3.000 do 5.000 zł miesięcznie, w tym powód ze swojej pracy uzyskiwał od 2.000 do 3.000 zł miesięcznie. Poza tym, powód sprzedał wówczas mieszkanie, jakie uzyskał w spadku i część pieniędzy przeznaczył na codzienne wydatki rodziny, była to kwota co najmniej 50.000 zł, skoro 50.000 zł pochłonął remont domu, 21.500 zł zakup samochodu i część, w ocenie sądu ok. 25.000 zł, spłata długów powoda i zakup towaru do firmy; zatem przez okres od września 2011 r. do daty kolejnego rozstania, tj. do lutego 2014 r., byli małżonkowie dysponowali dodatkową kwotą po ok. 1.600 zł miesięcznie, jaka pochodziła z majątku osobistego powoda z tytułu dziedziczenia po ojcu.

Wszystkie te okoliczności przemawiają za przyjęciem wniosku, iż w czasie, kiedy byli małżonkowie mieszkali razem po rozwodzie, powód w całości spełniał swój obowiązek alimentacyjny względem dzieci, przekazując żonie wszystkie zarobione przez siebie pieniądze, od 2.000 do 3.000 zł miesięcznie, a od 2011 r. przeznaczając na wydatki rodziny pieniądze ze sprzedaży mieszkania, średnio po ok. 1.600 zł miesięcznie, z tych kwot, część, co najmniej 1.200 zł, była z pewnością przeznaczana na utrzymanie dzieci. Uwzględniono więc żądanie powoda za okres od 1 sierpnia 2007 r. do końca stycznia 2014 r., uznając, iż za ten okres zobowiązanie wygasło, skoro R. R. uiścił należne dzieciom alimenty.

Po rozstaniu byłych małżonków, tj. od lutego 2014 r., powód tylko kilkakrotnie przekazał pieniądze na utrzymanie I. i H.; osobiście przekazał byłej żonie kwoty : 1.000 zł, 400 zł, 700 zł, zaś matka w jego imieniu kwoty : 1.000 zł, 700 zł, 800 zł, kwoty te uiszczane były w okresie 2014-2015 r., w listopadzie 2015 r. powód przesłał przekazem pocztowym tytułem alimentów na rzecz dzieci kwotę 1.000 zł. Ponieważ nie ustalono dokładnie, w jakich datach pieniądze na poczet alimentów przekazywał powód i jego matka, przyjęto, że wpłaty te następowały co 3- 4 miesiące w latach 2014-2015 : w marcu 2014 r. – 1.000 zł, w lipcu 2014 r. – 400 zł, w październiku 2014 r. – 700 zł, w styczniu 2015 r. – 1.000 zł, w kwietniu 2015 r. – 700 zł, w sierpniu 2015 r. – 800 zł, w listopadzie 2015 r. – 1.000 zł. Dlatego też sąd uznał, że za powyższe okresy powództwo podlega uwzględnieniu częściowo, jako że R. R. spełnił swoje świadczenie we wskazanych kwotach; w pozostałym zakresie powództwo oddalono jako niezasadne; uznając, iż powód nie wykazał, by przekazał na utrzymanie dzieci inne jeszcze kwoty lub w innych jeszcze datach. Wyrok Sądu Okręgowego – I Wydział Cywilny z dnia 19 lipca 2018 r. I C 1701/16

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu