Zgodnie z art. 38 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19.08.1994 r. (Dz.U. Nr 111, poz. 535 ze zm.) osoba, która wskutek choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i nie ma możliwości korzystania z opieki innych osób oraz potrzebuje stałej opieki i pielęgnacji, lecz nie wymaga leczenia szpitalnego, może być za jej zgodą lub zgodą przedstawiciela ustawowego przyjęta do domu pomocy społecznej. Stosownie natomiast do treści art. 39 wskazanej ustawy, jeśli osoba taka lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na przyjęcie do domu pomocy społecznej, a brak opieki zagraża życiu tej osoby, organ do spraw pomocy społecznej może wystąpić do sądu opiekuńczego o przyjęcie do domu pomocy społecznej bez jej zgody.
Natomiast w myśl art. 39 ust. 3 powołanej ustawy jeżeli osoba wymagająca skierowania do domu pomocy społecznej ze względu na swój stan psychiczny nie jest zdolna do wyrażenia na to zgody, o jej skierowaniu do domu pomocy społecznej orzeka sąd opiekuńczy.
Wskazać należy, iż skierowanie do domu pomocy społecznej wymaga oceny stanu zdrowia oraz możliwości korzystania przez daną osobę z pomocy środowiskowej, w szczególności zaś zbadania możliwości zorganizowania usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania lub w ośrodku wsparcia. Niemożność zapewnienia tych usług w miejscu zamieszkania oznaczać będzie niemożliwość przyznania ich w zakresie niezbędnym do zaspokojenia codziennych potrzeb życiowych. Prowadząc postępowanie w sprawie umieszczenia osoby w domu pomocy, organ obowiązany jest ustalić, czy osoba ta może otrzymać konieczną pomoc w miejscu zamieszkania. W przypadku ustalenia, że udzielenie pomocy jest możliwe, ale w rozmiarze niewystarczającym, należy przyjąć zaistnienie przesłanki uprawniającej do umieszczenia w placówce. Jak zaznaczono wyżej, umieszczenie osoby w domu pomocy społecznej jest ostatecznością i powinno być poprzedzone oceną możliwości udzielenia pomocy osobie potrzebującej w miejscu jej zamieszkania oraz zbadaniem jej sytuacji rodzinnej.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Sprawa sądowa opracowana przez KancelarięJ. K. opiekun prawny całkowicie ubezwłasnowolnionego P. D. (1) wniósł o umieszczenie P. D. (1) w domu pomocy społecznej bez jego zgody. Uzasadniając wniosek podał m.in., że zachowanie P. D. (1) powoduje, że on jako opiekun nie jest mu wstanie zapewnić całodobowej odpowiedniej opieki. P. D. (1) upija się, zdarzają się osoby które specjalnie go upijają dla zrobienia filmu, swoim zachowaniem może spowodować wypadek na drodze, śpi w pustostanach. Nie słucha się w niczym opiekuna prawnego. J. K. podniósł, że z uwagi na swój stan zdrowia nie jest w stanie podołać prawidłowej opiece nad ubezwłasnowolnionym.
Kierując się bezpieczeństwem o P. D. (1) opiekun J. K. już od dawna rozważał umieszczenie P. D. (1) w domu pomocy społecznej. Zdarza się, że P. D. (1) obiady jada z rodziną opiekuna a pozostałe posiłki przygotowuje sobie sam. Ma do dyspozycji własne mieszkanie które szybko ulega zabrudzeniu z powodu niedbałości o niego przez ubezwłasnowolnionego. Opiekun prawny upomina P. D. (1) o dbałość o higienę i porządek w mieszkaniu
P. D. (2) jest poza możliwością utrzymania kontroli przez opiekunów, samowolnie oddala się z miejsca zamieszkania na kilka dni bez utrzymywania kontaktu. Nie stwarza możliwości utrzymania opieki wymaganej ze względu na stan somatyczny. Nadużywa alkoholu, pije kilkudniowymi ciągami, zaniedbuje się higienicznie i żywieniowo. Nie stosuje się do uzgodnień, poleceń opiekunów. Pytany o warunki bytowe odpowiada, że nie widzi żadnej potrzeby zamieszkania w (…), odmawia pomocy, akceptuje swój aktualny status materialny i życiowy.
Obecny stan psychiczny P. D. (1) w ocenie biegłych przedstawia się następująco: Świadomość jasna, orientacja zaburzona co osoby własnej i otoczenia, kontakt w płaszczyźnie pytań. Funkcje intelektualne poniżej dolnej granicy normy wiekowej na poziomie niepełnosprawności umysłowej w stopniu umiarkowanym. Nastrój obojętny z tendencj ą do napinania, afekt dostosowany. Z zaburzonym wglądem we własna sytuacje, bezkrytyczny, zaburzona samoocena, zaburzone zdolności podejmowania racjonalnych decyzji, wypierający rezonujący. Osobowość prymitywna. Nie stwierdza się cech ostrych objawów psychotycznych. Wyraźne niedostosowanie do obowiązujących norm społecznych. W trakcie badania słabo zaznaczone objawy abstynencyjne pod postacią drżenia rak, języka, zaczerwienienia okolic twarzy. Sen, apetyt w granicach normy.
W sporządzonej opinii po jednorazowym badaniu i zapoznaniu się z aktami biegli doszli do następujących wniosków: Są w stanie jednoznacznie rozpoznać u opiniowanego P. D. (1) zespół zależności alkoholowej (ZZA). Zespół zależności alkoholowej jest kompleksem zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, wśród których przyjmowanie substancji uzależniającej dominuje nad innymi zachowaniami, które miały dla pacjenta poprzednio większą wartość. Głównym objawem uzależnienia jest pragnienie przyjmowania alkoholu. Do diagnozy uzależnienia konieczna jest identyfikacja trzech lub więcej następujących cech objawów występujących łącznie przez pewien okres czasu w ciągu roku: silne pragnienie przyjmowania substancji albo poczucie przymusu jej przyjmowania, trudności w kontrolowaniu zachowania związanego z przyjmowaniem substancji, jego rozpoczęcia, zakończenia lub ilości, objawy abstynencyjne, zmiana tolerancji, zaniedbywania alternatywnych źródeł przyjemności lub zainteresowań, przyjmowanie substancji mimo wyraźnych szkodliwości.
Powyższe cechy uzależnienia są wyraźnie zaznaczone u P. D. (1) zarówno w informacjach z akt sadowych, jak i załamaniu linii życiowej w ocenie opartej o dane zebrane w trakcie badania. Opiniowany jest bezkrytyczny, z obniżonym wglądem w sytuacje życiową nie posiada żadnych racjonalnie zdefiniowanych planów na przyszłość. Jest osoba niedostosowan ą do wypełnienia norm społecznych niezbędnych do życia w otaczającym go środowisku. Brakuje mu zdolności do samodzielnego funkcjonowania w grupie społecznej.
P. D. (1) w wyniku upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym i uzależnienia od alkoholu nie jest w zdolny do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, wymaga stałej opieki i pielęgnacji w warunkach Domu Pomocy Społecznej dla Osób Przewlekle Chorych.
P. D. (1) nie jest w stanie samodzielnie zabezpieczyć swojego życia. Jest osobą wymagającą całodobowej opieki z powodu upośledzenia zdolności do samodzielnego funkcjonowania m.in. w przebiegu wieloletniego uzależnienia od alkoholu. Nie podjęcie leczenia, terapii i nie poddanie się stosownej opiece może spowodować dalsze pogorszenie jego stanu i zagrożenie także dla osób trzecich. Brak specjalistycznej opieki doprowadzi do dalszego pogorszenia jego stanu psychicznego i może doprowadzić do zagrożenia życia. Sąd postanowił stwierdzić potrzebę przyjęcia uczestnika całkowicie ubezwłasnowolnionego P. D. (1) do domu pomocy społecznej i umieścić go w domu pomocy społecznej bez jego zgody. Postanowienie Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 15 lipca 2019 r. III RNs 161/18
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
