Twoja sprawa z zakresu prawa rodzinnego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Podwyższenie, podniesienie i zwiększenie alimentów na chore oraz niepełnosprawne dziecko

Przepis art. 138 KRO należy do kategorii norm słusznościowych, określanych mianem clausualae rebus sic stantibus, których zastosowanie prowadzi do zmiany treści zobowiązania albo nawet jego umorzenia (przez ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego) wobec tego, iż jego wykonanie o poprzedniej treści nie zaspokoiłoby roszczenia uprawnionego albo mogłoby prowadzić do nieuzasadnionego pokrzywdzenia zobowiązanego poprzez nadmierną wysokość świadczeń alimentacyjnych, przekraczających możliwości dłużnika, o których mowa w art. 135 KRO Ratio legis tego przepisu, z uwagi na istotę zobowiązania, jest ochrona uprawnionego do alimentacji i zasadniczo w tym kierunku należy dokonywać subsumcji. Ma to takie znaczenie, iż w procesie stosowania prawa na czoło wysuwają się potrzeby uprawnionego do alimentacji, które powinny być zaspokojone przez osoby zobowiązane, jednakże tylko w takim zakresie na jaki pozwalają ich możliwości zarobkowe i majątkowe. Aby jednak stosować dyspozycję art. 138 KRO kategorycznie muszą zmienić się okoliczności, które legły u podstaw ostatniej konkretyzacji obowiązku alimentacyjnego i tylko taka zmiana może stanowić podstawę do modyfikacji treści zobowiązania. Wynika z tego, iż rozstrzygnięcie o żądaniu opartym na art. 138 KRO wymaga porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich zmianie, oraz oznacza, że upływ czasu jaki nastąpił od daty ostatniego wyroku alimentacyjnego do daty orzekania o zmianie alimentów sam w sobie nie może jeszcze przemawiać za zasadnością powództwa. To do strony należy obowiązek wykazania, że zmiany takie nastąpiły stosownie do ogólnej reguły dowodowej (art. 6 KC i art. 232 KPC)

Należy podnieść, iż obowiązek alimentacyjny rodziców ich dzieci stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku „troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka” i należytego przygotowania go, odpowiednio do jego uzdolnień, do pracy zawodowej. Powinność tą jako treść władzy rodzicielskiej w zakresie pieczy nad osobą dziecka ustanawia art. 96 zd 2 KRO W ramach wychowania dziecka rodzice zobowiązani są zapewnić dziecku należytą egzystencję. Powinni więc zadbać o odpowiednie wyżywienie, odzież, warunki mieszkaniowe, pomoce szkolne oraz pomoc lekarską, winni też zapewnić prawidłowy i niezakłócony rozwój osobowości. Obowiązek alimentacyjny, co należy zaznaczyć, obejmuje nie tylko dostarczenie środków utrzymania, ale w miarę potrzeby także środków wychowania. Dostarczenie środków utrzymania to w powszechnym rozumieniu tego wyrażenia zaspokojenie normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w postaci pożywienia, ubrania, mieszkania, niezbędnych przedmiotów umożliwiających przebywanie w środowisku i w rodzinie.

Dostarczenie środków wychowania obejmuje zaś powinność starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia a także zapewnienie dostępu do dóbr kultury. Środki te służą zaspokajaniu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Żaden przepis ustawy nie precyzuje w jakiej postaci mają być spełnione świadczenia alimentacyjne, zarówno te przeznaczone na zaspokojenie potrzeb utrzymania jak i wychowania.

Podwyższenie, podniesienie i zwiększenie alimentów na chore oraz niepełnosprawne dziecko Poznań

Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, jednocześnie jednak musi korelować z zarobkowymi i majątkowymi możliwościami zobowiązanego (art. 135 § 1 KRO) Usprawiedliwione potrzeby dziecka powinny być uwzględnione nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, stanu zdrowia, możliwości zarobkowych zobowiązanych do jego utrzymania i całego szeregu okoliczności każdego konkretnego przypadku. W szczególności – o czym wspomniano już powyżej – usprawiedliwionych potrzeb nie można odrywać od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia te w praktyce pozostają we wzajemnej zależności i obie przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustaleniu przez Sąd wysokości alimentów (tak też orzeczenie SN z dnia 10.10.1970 r., III CRN 350/69, opublikowane w OSNCP 1970, nr 2, poz. 15).

Możliwości zarobkowych i majątkowych nie należy przy tym utożsamiać z wysokością faktycznych zarobków i dochodów z majątku, ale wg tego jakie dochody może osiągnąć zobowiązany do alimentowania przy założeniu, że dokłada wszelkich starań i swoje możliwości zarobkowe w pełni wykorzystuje stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych, a nadto iż uzyskuje dochody z majątku zgodnie z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. W uzasadnionych przypadkach możliwości zarobkowe obejmują także wysokość zarobków, które zobowiązany jest w stanie uzyskać lecz nie osiąga ich z przyczyn nie zasługujących na usprawiedliwienie, choćby z uwagi na brak świadomości istnienia obowiązku utrzymania osób względem, których winien on świadczyć alimenty. Możliwości świadczeń alimentacyjnych nie ma zatem ten, kto nie posiada żadnego majątku, nie jest ze względu na stan zdrowia zdolny do jakiejkolwiek pracy i otrzymuje żadnych świadczeń oraz nie ma możliwości uzyskania podstawowych dóbr konsumpcyjnych. Natomiast możliwości majątkowych nie posiada ten zobowiązany, który nie posiada żadnego majątku ruchomego, nieruchomości czy innych majątkowych praw podmiotowych jak choćby wierzytelności. Tylko więc całkowity brak tych możliwości stanowi podstawę ustalenia, iż obowiązek alimentacyjny nie może być przez zobowiązanego spełniany. Każde zatem pozytywne ustalenie w tym przedmiocie otwiera możliwość dłużnika do zaspokojenia roszczenia alimentacyjnego.

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Analizując zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci przedłożonych w sprawie dokumentów, których wiarygodność nie była kwestionowana oraz niespornych twierdzeń stron, Sąd przyjął iż istnieją uzasadnione podstawy do podwyższenia obowiązku alimentacyjnego pozwanego wobec małoletniego powoda.

Przede wszystkim podkreślić należy, że od daty ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów upłynęło 6 lat, a wydatki związane z utrzymaniem małoletniego powoda wzrosły typowo dla jego wieku. Podkreślić należy, że małoletni O. L. od urodzenia cierpi na autyzm, pozostaje pod stałą opieką lekarza rodzinnego, poradni rehabilitacyjnej oraz poradni okulistycznej.

Z materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie wynika, iż małoletni powód O. L. w dalszym ciągu nie może samodzielnie się utrzymywać, albowiem ma dopiero 14 lat, a nie posiada przy tym własnego majątku, z którego dochód pozwoliłby mu na samodzielne utrzymanie się. Bezsprzecznie potrzebna jest mu w dalszym ciągu pomoc ze strony rodziców. Wskazać przy tym należy, że konieczność ta wynika przede wszystkim z normalnych powinności rodzicielskich, należnych dziecku w tym wieku. Rodzice mają bowiem ustawowy obowiązek pomocy małoletniemu dziecku, tak w formie materialnej jak i osobistej, polegającej między innymi na psychicznym i moralnym wsparciu w chorobie, pomocy intelektualnej przy podejmowaniu ważnych decyzji lub załatwianiu trudnych spraw życiowych, pomocy fizycznej przy wykonywaniu różnych czynności życiowych i sprawowaniu osobistej pieczy nad dzieckiem. Sąd uznał, że w sytuacji zarówno małoletniego powoda, jak też jego rodziców, zaszły w międzyczasie zmiany, które wskazują na potrzebę zmiany wysokości dotychczasowego przedmiotowego obowiązku alimentacyjnego. W ocenie Sądu należy bowiem przyjąć, iż nastąpiło z jednej strony zwiększenie się usprawiedliwionych kosztów utrzymania małoletniego powoda, a z drugiej strony zmieniła się sytuacja jego matki oraz zmieniła się sytuacja jego ojca.

Podwyższenie, podniesienie i zwiększenie alimentów na chore oraz niepełnosprawne dziecko Poznań

Odnośnie sytuacji osobistej i zarobkowej matki małoletnich – należy wskazać, że uległa ona znacznej zmianie. Poprzez zmianę orzeczenia o stopniu niepełnosprawności syna, została ona pozbawiona prawa do dodatkowego świadczenia i tym samym musiała podjąć zatrudnienie. Obecnie jest ona zatrudniona jako nauczyciel wspomagający w Szkole Podstawowej nr (…) w W.. Zawarta w dniu 01 lutego umowa ma jednakże charakter czasowym, albowiem ulega rozwiązaniu z dniem 30 czerwca. Osiągane przez nią wynagrodzenie jest wprawdzie wyższe od otrzymywanego świadczenia na rzecz syna, jednakże odbywa się to kosztem pozbawienia jej możliwości sprawowania opieki nad synem. Wzrosły również wydatki związane z utrzymaniem oraz leczeniem syna. Ponosi ona koszty finansowe utrzymania dziecka i wypełnia swój obowiązek alimentacyjny również poprzez własne starania o jego wychowanie.

Sytuacja pozwanego od daty ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów również uległa zmianie. Podjął zatrudnienie i osiąga stałe dochodu. Jego sytuacja życiowa również uległa istotnej zmianie. R. L. (1) ma nową partnerkę, z którą posiada 6 miesięczne dziecko. Spłaca kredyt zaciągnięty na zakup samochodu oraz bieżące wydatki. Partnerka pozwanego pobiera zasiłek macierzyński.

Stwierdzić jednakże należy, iż takie wybory i fakt posiadania drugiej rodziny nie może przekładać się na obowiązek alimentacyjny pozwanego wobec dziecka z poprzedniego związku i pomoc pozwanego w finansowaniu małoletniego O. L. powinna być zwiększona. Nadto, zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa Sądu Najwyższego, zobowiązany do alimentacji winien w maksymalny możliwy dla siebie sposób przyczyniać się do ponoszenia kosztów utrzymania małoletniego dziecka, dzieląc się nawet najskromniejszymi dochodami.

Wątpliwości Sądu budzi fakt, iż pozwany (powód wzajemny) z niewiadomych przyczyn zrezygnował z intratnego zatrudnienia, jakim była praca w charakterze kierowcy zawodowego a przejął, w charakterze pracownika, działalność prowadzoną przez partnerkę, z której osiąga dochód w wysokości najniższej krajowej. Z tych też względów Sąd nie uznał za wiarygodne zeznań pozwanego (powoda wzajemnego) w części dotyczącej jego dochodów, albowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że wydatki pozwanego (w tym kwota spłacanego kredytu w wysokości 2100 złotych) i kwota zasądzonych alimentów znacznie przewyższają deklarowane przez niego dochody. Z jego zeznań wynika, że przed zajściem w ciążę jego obecnej partnerki, pracował jako kierowca i zarabiał około 9000 zł miesięcznie. Obecnie więc deklarowane przez R. L. (2) wynagrodzenie zdecydowanie nie wystarczałoby na zapłacenie alimentów, utrzymanie i spłatę kredytów. Tak więc zdaniem sądu, pozwany nie ujawnił przed sądem faktycznych dochodów lub też zatrudnienie na obecnych warunkach finansowych jest celowe, co świadczy o tym, że pozwany nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości zarobkowych i dąży do zaniżenia swoich możliwości płatniczych.

Podwyższenie, podniesienie i zwiększenie alimentów na chore oraz niepełnosprawne dziecko Poznań

Zauważyć jednocześnie trzeba, że M. L. (1) sprawuje codzienną opiekę nad niepełnosprawnym synem. Czynności wykonywanych przez nią codziennie nie sposób przeliczyć na określone kwoty pieniężne, lecz fakt ten winien być uwzględniony przy rozstrzyganiu sprawy o podwyższenie alimentów, bowiem to na matce dziecka spoczywa całkowity ciężar codziennej opieki i troski nad niepełnosprawnym dzieckiem, przygotowywania mu posiłków, prania ubrań, wspólnych zabaw, troski o zdrowie małoletniego itp. Dodatkowo, jak wynika z dokumentacji lekarskiej i zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego małoletni powód wymaga stałych wizyt u specjalistów i terapeutów. Powszechnie wiadomym jest, że codzienna opieka nad niepełnosprawnym dzieckiem wymaga szeregu wyrzeczeń i sprowadza się de facto do całkowitego poświęcenia się opiece nad chorym dzieckiem. Wobec powyższego, w ocenie Sądu matka dziecka przez swoje osobiste starania również spełnia swój obowiązek alimentacyjny wobec dziecka. Pozwany oprócz płacenia alimentów nie uczestniczy w codziennym wychowaniu małoletniego, a cały ciężar w tym zakresie spoczywa na matce, która stara się zapewnić dziecku jak najlepsze warunki. Matka małoletniego przejęła całkowicie obowiązki które powinny być rozdzielone na oboje rodziców. Nadto też, jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, stara się ona o zapewnienie dziecku jak najlepszych warunków do życia, organizuje dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych z fundacji, zakupiła działkę, która pozwala dziecku na spędzanie czasu na świeżym powietrzu, co stanowi dla niego odskocznię od warunków mieszkaniowych.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że przez okres 6 lat od ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów nastąpił wzrost potrzeb małoletniego powoda, związanych przede wszystkim z jego rozwojem fizycznym i rosnącymi wydatkami na odzież, żywność, środki czystości, lekarstwa, udział w terapiach i turnusach rehabilitacyjnych, co uzasadnia podwyższenie zasądzonej kwoty alimentów. W ocenie Sądu kwota, do jakiej zostały zwiększone alimenty – 800 zł, przy jednoczesnym udziale matki małoletniego powoda w jego utrzymaniu, przystaje z jednej strony do obecnych potrzeb małoletniego, a z drugiej do możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego. Wyrok Sądu Rejonowego – III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 9 czerwca 2021 r. III RC 153/20

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i specjalista od prawa rodzinnego. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach rodzinnych. Gdy nie pisze artykułów na blogu, reprezentuje swoich klientów w sądzie, dążąc do osiągnięcia najlepszych dla nich rozwiązań.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Rodzinnego w Poznaniu